Паэтычная дэдыкацыяў старадруках ВКЛ другой паловы XVI стагоддзя

Abstract

Dedykacja wierszowana funkcjonowała w XVI wieku jako złożona kombinacja listu i mowy pochwalnej (laudacyjnej). Sprzyjały temu jej mocne związki z retoryką i epistolografią, ponieważ XVI-wieczne dedykacje wierszowane powstawały według określonych zasad. Jednym z ważniejszych kryteriów był wymóg kompozycyjny: dedykacja składała się z inskrypcji, części głównej i zakończenia. Dedykacja mecenacka i panegiryczna zbliżały się do najlepszych wzorców oratorstwa epideiktycznego, dedykacja rodzinna z kolei koncentrowała się na sferze emocjonalnej oraz fakcie poświęcenia i ofiarowania dzieła literackiego adresatowi. Dedykacje wierszowane są szczególnie cenne i ważne ze względu na pełnione przez nie funkcje zwierciadła światopoglądów, środka reklamy książkowej, źródła wiadomości o autorach i ich metodach twórczych.

In the 16th century versified dedication functioned as a combination of a letter and speech of praise (laudatory speech), which was possible due to its connections with rhetoric and epistolography as the 16th century versified dedications were written in accordance with certain rules. One of the most important criteria was architectonic requirement, i.e. the composition of dedication consisted of inscription, main part and conclusion. Patrons’ dedications and panegyric dedications approached the best models of epideictic oratory whereas family dedications concentrated on emotions and on the fact that literary composition was dedicated and presented to an addressee. Versified dedications are particularly important and valuable considering their functions as the reflection of world views, the means of book advertising, the source of information about authors and their creative methods.