Urzeczywistnienie. Historia wychowania w kontekście „powrotu do rzeczy”

Abstract

Prezentowane rozważania skupiają się na możliwościach uruchomienia kontekstów „powrotu do rzeczy” dla ponownego przemyślenia strategii badań historycznych w pedagogice. Punktem wyjścia dla podjętych analiz jest próba zbudowania listy przeszkód, które zdają się blokować próby łączenia historii edukacji z zorientowanymi na rzeczach tendencjami w ramach nauk humanistycznych. Niemniej jednak głębsze analizy dowodzą, że natura tych przeszkód jest raczej powierzchowna. Co więcej, niektóre z nich zostały już w przeszłości przezwyciężone. Tendencje podobne przypominające material turn można znaleźć np. w XVI-wiecznych pismach Erazma z Rotterdamu. Historia edukacji, badając tendencje w zakresie „powrotu do rzeczy”, nie tylko dotrzymuje kroku współczesnym trendom w naukach humanistycznych, ale także rozwija szczególną wrażliwość na stosowane style własnej wiedzy historycznej, otwierając się na nieobecne style historiografii.

The present considerations focus on engaging the contexts of so-called “return to things” in rethinking strategies of historical research within pedagogy. The starting point of this paper is an attempt to build a list of obstacles that seem to block endeavours to combine history of education and object-oriented tendencies in the humanities. Nevertheless, deeper analysis proves that the nature of these obstacles is rather superficial. Furthermore, some of them were already overcome in the past (e.g. an approach similar to the “material turn” can already be found in 16th century educational writings by Erasmus of Rotterdam). By exploring tendencies within “return to things”, history of education does not only keep the pace with contemporary trends in the humanities but it also develops particular sensitivity to the applied styles of historical conciseness by opening to unpresent styles of historiography.