Kanony naukowe w procesie kreowania wiedzy

Abstract

Niezbędnym elementem rozwoju wiedzy naukowej jest przyjęcie pewnego systemu założeń realizacji pracy naukowej. System ten ogólnie można nazwać kanonami nauki. Stanowią one zbiór zasad o znaczeniu podstawowym dla poznania naukowego, a także prowadzenia badań naukowych. Słowo ‘kanon’ oznacza model, wzór, do którego należy odwołać się, przystosować. Takie także ma znaczenie w odniesieniu do wiedzy naukowej. I. Kant używał tego określenia wobec zbioru zasad z założenia obecnych w poznaniu i doświadczeniu. W kanonach naukowych znajdują się: kategorie naukowe, paradygmaty, aksjomaty, teorie i teorematy naukowe oraz prawa naukowe. W opracowaniu omówiono kanony nauki ze szczególnym uwzględnieniem nauk ekonomicznych. Zostały w nim zaprezentowane pojęcia, które pozwolą na ich precyzyjne uporządkowanie. Syntezą rozważań jest porównanie kanonów naukowych oraz określenie ich znaczenia w procesie kreowania wiedzy naukowej, spełniającej standardy naukowości. Celem opracowania jest włączenie się do dyskusji z zakresu znaczenia kanonów naukowych w procesie kreowania wiedzy, w tym zwłaszcza wiedzy ekonomicznej. Według przyjętej tezy, w procesie kreowania wiedzy naukowej niezbędne jest zachowanie kanonów naukowych danej dziedziny. Należy podkreślić, że w metodologii nauki nie istnieje jedna obowiązująca interpretacja podstawowych kanonów naukowych. Tym samym operacjonalizacja takich pojęć, jak: kategoria naukowa, paradygmat czy aksjomat może budzić wątpliwości i być przedmiotem dyskusji naukowej, co jest tematem zainteresowania epistemologii. Niemniej w rozdziale dyskusja ta została pominięta. W to miejsce przedstawiono znaczenie pojęć składających się na kanony naukowe zgodne z przekonaniem autorki.