Umiejętność pracy nauczyciela języków obcych z tekstem i na tekście podstawą kształcenia kompetencji komunikacyjnej uczestników procesu dydaktycznego

Abstract

Śledząc historię cywilizacji stwierdzić można, że stałym jej elementem był proces komunikacji, który zapewniał wymianę informacji i stanowił o rozwoju społeczno-gospodarczym kolejnych pokoleń. Proces ten przebiegał w formie ustnej lub pisemnej i przyjmował postać różnego rodzaju ‘tekstów’, które składają się na dokumentację podjętej komunikacji lub przyczynku do niej. Słuchane lub czytane ‘teksty’ stanowią po dziś dzień bazę dla rozwoju kompetencji komunikacyjnej, wpisanej w proces kształcenia, a tym samym w proces rozwoju jednostki i społeczeństwa. Świadomość znaczenia materiału tekstowego, jako nośnika informacji oraz bazy dla kształcenia kompetencji ogólnych, umiejętności praktycznych oraz kompetencji komunikacyjnych, wymusza na organizatorach procesu dydaktycznego – nauczycielach – wykorzystywanie różnych wypowiedzi i tekstów do kształcenia sprawności receptywnych będących bazą dla produkcji językowej, tj. umiejętności budowy wypowiedzi ustnej i pisemnej, która podlega ocenie po zakończeniu każdego z etapów edukacyjnych. Efektywność kształcenia kompetencji komunikacyjnej zależy od rodzajów zastosowanych ‘wypowiedzi’ i ‘tekstów’, od stopnia ich dostosowania do wieku, zainteresowań, możliwości i umiejętności oraz potrzeb uczących się, oraz od przygotowania nauczycieli do działań dydaktycznych mających na celu kształcenie komunikacji ustnej i pisemnej uczniów, tj. stosowania odpowiednich metod, strategii i technik pracy z tekstem lub/i na tekście, które gwarantują uczniom rozwijanie na lekcji języka obcego receptywnych, a także produktywnych sprawności językowych potrzebnych w procesie komunikacji.

The article “Teacher’s preparation to work with texts, as the basis for the development of communication competence for the participants of the didactic process” is an attempt to analyse didactic skills of a teacher working with a chosen text with the aim of developing particular language skills that facilitate participation in oral and written communication. The basis for the consideration are: Jakobson’s communication models as well as Grucza’s language education model that show interdependence of sender-teacher message-pattern of an utterance with its recipient – a student who must learn the pattern – and thus they entail combining them in one framework illustrating the process of communication competence education during Polish or foreign language classes. In the article there are provided various types of texts used at different educational levels as statement patterns for students, as well as methods, strategies and techniques of working on a text and an example of working with a text i.e. a sequence of exercises allowing for language production. All the presented teacher’s activities boil down to the conclusion that effective communication competence teaching to learners is possible only when s/he has got the knowledge and educational, didactic and methodical skills thanks to which s/he can properly plan and lead the teaching process of oral and written communication that is the main goal of language education.