Szanse i zagrożenia dla jednostek samorządu terytorialnego w nowym okresie programowania 2014-2020

Abstract

W artykule zostały przedstawione główne założenia obowiązujące przy tworzeniu budżetu Unii Europejskiej jako finansowego planu przychodów, a zarazem źródła finansowania realizacji przyjętej polityki społecznej i gospodarczej państw członkowskich. Autorka pokazała, jaki wpływ ma obowiązujący w 2014 roku nowy standard wyliczeń PKB na główne źródło dochodu budżetu Unii Europejskiej, czyli składki członkowskie. Zostały także opisane korzyści społeczne i gospodarcze dla sektora samorządu terytorialnego wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nowa perspektywa finansowa na lata 2014-2020 z jednej strony stwarza możliwości dalszego rozwoju, czego potwierdzeniem jest ukazana w artykule znaczna wysokość funduszy unijnych, przyznanych Polsce w ramach programów krajowych i regionalnych. Z drugiej strony wprowadzone w minionych latach przepisy prawne, mające na celu ograniczenie nadmiernego deficytu państwa, istotnie oddziałują na sektor samorządowy. Pojawia się obawa, że wdrażane reformy finansów publicznych spowodują zmniejszenie możliwości absorpcji funduszy unijnych przez samorządy. Celem badawczym jest pokazanie korzyści, jak i przyszłych możliwości wynikających z obecności Polski w Unii Europejskiej z uwzględnieniem uwarunkowań prawno-finansowych, obowiązujących jednostki samorządu terytorialnego od 1 stycznia 2014 roku. W artykule wskazano główne kierunki działań, których przyjęcie, w sytuacji istniejących już ograniczeń finansowych, zmniejszy ryzyko niepełnego wykorzystania funduszy unijnych w nowym okresie programowania 2014-2020. Ponadto, mając na względzie perspektywę dalszego rozwoju sektora samorządowego, zaprezentowano najważniejsze obszary działań na najbliższe lata, które są efektem dokumentów strategicznych zatwierdzonych przez Komisję Europejską, jak również zgodne z kierunkami polityki gospodarczej i społecznej krajów członkowskich.

The paper discusses the main assumptions taken into account during the creation of the European Union budget as a financial revenue plan which is a source of funding for the implementation of social and economic policies adopted by the Member States. The author demonstrates the impact of the 2014 standard for the calculation of the GDP on the main source of EU’s revenue, i.e. the membership fees. The author also mentions the social benefits for the local government sector resulting from the Polish accession to the European Union. On the one hand, the new financial perspective creates opportunities for further development, which is reflected in the significant amount of EU funds allocated to Poland within the framework of national and regional programmes. On the other hand, the legislation aimed at reducing excessive budget deficit that was introduced in the past few years, seriously affects the local government sector. It is feared that the latest reform of public finance will hamper the capacity of local governments to absorb EU funds. The author’s purpose is to present the legal and financial conditions applicable to local government units since 1st January, 2014 and their impact on the ability to provide own contribution resulting from the principles of co-financing of European projects. The article outlines the main courses of action which, given the existing financial constraints, will reduce the likelihood of failing to take full advantage of EU funds in the new programming period 2014-2020. Additionally, the author presents the major areas of activities planned for the coming years, crucial for further development prospects of the local industry. These activities are in line with the European Commission's strategic documents and the social policies of member countries.