Determinanty oraz sposoby ograniczania wykluczenia finansowego osób bezrobotnych

Abstract

Osoby wykluczone finansowo, czyli takie, które doświadczają problemów w dostępie do produktów i usług finansowych w odpowiedniej dla nich formie, nie mogą aktywnie uczestniczyć w życiu ekonomicznym i społecznym. Wśród podmiotów wrażliwych na wykluczenie finansowe znajdują się osoby o niskich dochodach oraz bezrobotni. Wobec tego między innymi im jest dedykowana unijna strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju, sprzyjającego włączeniu społecznemu – „Europa 2020”. Celem niniejszego opracowania stało się zidentyfikowanie czynników determinujących wykluczenie finansowe osób bezrobotnych oraz wskazanie kierunków działań inkluzyjnych, zmierzających do ograniczenia tego ważnego problemu społeczno-ekonomicznego. Wykorzystane metody badawcze – model regresji logistycznej i metody opisowe – pozwoliły wyciągnąć następujące wnioski. Po pierwsze, do głównych determinant wykluczenia finansowego bezrobotnych, oprócz niskich/braku dochodów, należy zaliczyć: brak awersji do zadłużania się, częste problemy z zarządzaniem płynnością budżetu gospodarstwa domowego, niski poziom świadomości finansowej oraz słabe wykształcenie. Po drugie, wśród podstawowych obszarów, w jakich powinny być prowadzone działania inkluzyjne skierowane do tej grupy społecznej, znajdują się m.in.: kształtowanie umiejętności finansowych, ochrona konsumenta, oferowanie produktów „szytych na miarę” potrzeb.

Financially excluded individuals, i.e. those who experience difficulty in accessing financial products and services in the form adequate for their needs, are not capable of actively participating in economic or social life. Among people vulnerable to financial exclusion are mainly persons on low income and the unemployed. Therefore, the EU strategy for smart, sustainable and inclusive growth – “Europe 2020” is, among other things, dedicated to them. The objective of the present study is to identify factors which determine the financial exclusion of the unemployed and to indicate the directions of inclusive activities aimed at the reduction of this important socio-economic problem. The applied research methods – the logistic regression model and the descriptive method, allow for the following conclusions to be drawn. Firstly, the major determinants of financial exclusion suffered by the unemployed (apart from low/no income) include: lack of debt aversion, frequent problems with managing household budget liquidity, low level of financial awareness, and poor education. Secondly, the basic areas in which inclusion activities aimed at this social group should be conducted are, e.g., consumer protection, offering “tailor-made” products, or development of financial skills.