Normalizacja roli asystenta osobistego w edukacji w szkole doktorskiej – autoetnografia

Abstract

W ostatnich latach zmienia się sposób postrzegania roli asystenta osobistego osoby z niepełnosprawnością – od wykonywania czynności za nią, ku partnerskiej współpracy ukierunkowanej na niwelowanie barier edukacyjnych. Artykuł przedstawia wyniki badania jakościowego, przeprowadzonego metodą autoetnografii ewokacyjnej, dotyczącego normalizacji roli asystenta osobistego w edukacji doktoranckiej osoby z mózgowym porażeniem dziecięcym (autorki tekstu). Analiza danych autonarracyjnych wskazuje na redefinicję samodzielności – jako współtworzonej relacji z asystentem, umożliwiającej pełniejsze uczestnictwo w procesie kształcenia oraz potrzebę dostosowania środowiska uczenia się do potrzeb doktorantki, jak również na korzyści płynące z rotacyjnego modelu pracy asystenckiej, który pozwala lepiej odpowiadać na zmieniające się potrzeby osoby studiującej. Wnioski z badania mogą posłużyć jako punkt wyjścia do tworzenia zindywidualizowanych systemów wsparcia akademickiego oraz do refleksji nad profesjonalizacją roli asystenta osobistego.

In recent years, the perception of the role of a personal assistant for persons with disabilities has evolved – from performing tasks on their behalf toward a partnershipbased collaboration focused on overcoming educational barriers. This article presents the results of a qualitative study conducted using the method of evocative autoethnography. It explores the normalization of the role of the personal assistant in the doctoral education of a person with cerebral palsy (the author of this text). The analysis of autonarrative data reveals a redefinition of independence – as a co-created relationship with the assistant, enabling more meaningful participation in the educational process. It also emphasizes the need to adapt the learning environment to the specific needs of the doctoral student, and highlights the benefits of a rotational model of assistantship, which allows for greater responsiveness to the evolving needs of the student. The findings of this study may serve as a foundation for developing individualized academic support systems and offer valuable insight for reflecting on the professionalization of the personal assistant role in higher education.