Geneza, aktualne uwarunkowania i konsekwencje sfeminizowania usług edukacyjnych

Abstract

Celem artykułu jest genetyczno-procesualne wyjaśnienie przyczyn oraz skutków dominacji kobiet w zawodzie nauczycielskim. Jako punkt wyjścia dla rozważań postawiono wpływ kontraktu płci na określenie warunków zatrudnienia pań w edukacji w początkowej fazie formalnego otwarcia się tej profesji dla płci żeńskiej. Konsekwentne utrwalanie założeń kontraktu prowadziło do kreowania wizji życia zawodowego nauczy cieli niemal wyłącznie w wymiarze afiliacyjnym, a ze zredukowanym lub wręcz wyeliminowanym z dyskursu aspektem materialnym oraz stratyfikacyjno-prestiżowym. Charakterystyki zadań i obowiązków nauczycielskich, do dziś prowadzone głównie w duchu misyjnym i emocjonalnym, przyczyniały się do postępującej pauperyzacji tego zawodu. W rezultacie typizacja płciowa profesji nauczycielskiej jest obecnie faktem w wielu krajach, co sprzyja utrwalaniu stwierdzonego stanu rzeczy i rodzi szereg niepożądanych konsekwencji dla osób ją wykonujących.

The objective of the paper is to examine the genetic and process-related causes and consequences of women’s domination in teaching. It takes as its starting point the impact of the gender contract on the terms of employment for female teachers at the initial stage when the profession formally opened up to women. The consistent consolidation of the contract ideas led to shaping a vision of a teacher’s work solely in affiliative terms with little or no consideration for material aspects or questions of social position or prestige. Job description of a teacher has always been determined in a missionary and emotional spirit which has contributed to a gradual pauperisation of this profession. Consequently, the gender typ ification of the teaching role has become a fact in many countries which further consolidates the status quo and gives rise to a series of undesirable consequences.