Czesława Martyniaka krytyka normatywizmu Hansa Kelsena

Abstract

Artykuł ma na celu przedstawienie krytyki czystej teorii prawa Hansa Kelsena dokonaną przez Czesława Martyniaka i zaprezentowanie „pozytywnego” rozwiązania. Martyniak sprowadził krytykę normatywizmu Kelsena do trzech kwestii: 1) jednolitości jego podstaw filozoficznych; 2) mocy obowiązującej prawa i 3) prawa naturalnego. Krytyka koncepcji prawa Kelsena przeprowadzona przez Martyniaka jest starciem się dwu stanowisk odnośnie do Kantowskiego rozdziału sfery bytu i powinności w dziedzinie prawa. Kelsen jest skrajnym zwolennikiem rozdziału Seini Sollen, natomiast Martyniak wprost przeciwnie: afirmuje współistnienie i łączność tych sfer. Opowiedzenie się za wzajemną separacją sfery bytu i powinności rodzi – według Martyniaka – wiele absurdalnych konsekwencji na gruncie prawa i jego teorii. Krytyka normatywizmu przebiega po linii tomistycznej. Martyniak jest wyraź-nie inspirowany myślą Tomasza z Akwinu, ale jest to jej twórcza adaptacja. Po prze-prowadzeniu krytyki Martyniak proponuje „tomistyczne” rozwiązanie kwestii: mocy obowiązującej prawa i prawa naturalnego. Ta propozycja Martyniaka dopełnia krytykę. Jest dyskusyjne na ile krytyka normatywizmu Hansa Kelsena dokonana przez Czesława Martyniaka ma walor tylko historyczny, a na ile ponadczasowy. Zależy to chyba od wagi stawianych problemów i ich „odwieczności” oraz niebanalnych rozwiązań.

The article aims to present a critique of Hans Kelsen’s pure theory of law by Czesław Martyniak and to present a “positive’ solution. Martyniak reduced his criticism of Kelsen’s normativism to three issues: 1) the uniformity of its philosophical foundations, 2) the force of applicable law, and 3) natural law. Martyniak’s critique of Kelsen’s concept of law shows two extremely different attitudes regarding the separation of the sphere of being and duty in the field of law made by I. Kant. Kelsen is an extreme supporter of the separation of Sein and Sollen, while Martyniak, on the contrary, assumes the coexistence and connection of these spheres. According to Martyniak, a mutual separation of the spheres of being and duty results with many absurd consequences on the basis of law and its theory. Martyniak’s critique of normativism remains close to Thomistic doctrine and is clearly inspired by the thoughts of Thomas Aquinas. However, it should be considered as a creative adaptation of Thomas ideas. It is debatable to what extent Czesław Martyniak’s criticism of Kelsen’s normativism is only of a historical value or could be considered timeless. It probably depends on the importance and “eternity” of the problems we take under our consideration, moreover, whether one is capable to work out their original solutions.