Ostańce i miejskie legendy – losy pozostałości po prawosławnej katedrze p.w. Aleksandra Newskiego w Warszawie

Abstract

In June 2020, 100 years have passed since the actual start of the demolition of the Orthodox cathedral of St. Alexander Nevsky in Warsaw. The largest Orthodox temple in Poland has been open to the faithful for 3 years only. However, it has become legendary like no other, because of its “second life” – the fate of the cathedral’s equipment and usage of materials obtained during its demolition. The author describes ambiguous history of the fate of movable equipment and elements of decor of the temple, presenting examples of it further usage. Referring to the example of an iconostasis from an Orthodox church in Krzemień in Belarus, author shows the emerging “urban legends” regarding the use of equipment from the capital’s cathedral.

W czerwcu 2020 roku minęło 100 lat od faktycznego rozpoczęcia burzenia prawosławnej katedry pod wezwaniem św. Aleksandra Newskiego w Warszawie. Ta – największa w Polsce – świątynia prawosławna służyła wiernym zaledwie 3 lata. Jak żadna inna cerkiew obrosła jednak legendami. Zwłaszcza w zakresie jej „drugiego życia”, czyli losów wyposażenia soboru oraz wykorzystania pochodzących z jego burzenia materiałów. Autor opisuje zarówno niejednoznaczną historię losów wyposażenia ruchomego świątyni, jak i elementów jej wystroju. Na przykładach prezentuje losy materiałów budowlanych i wykończeniowych pozyskiwanych z soboru. Odwołując się do przykładu ikonostasu z cerkwi w Krzemieniu na Białorusi, autor pokazuje tworzące się „miejskie legendy” dotyczące wykorzystania sprzętów ze stołecznej katedry