Рэканструкцыя архетыпа як сродак спасцiжэння аўтарскага несвядомага (на прыкладзе твораў Максiма Гарэцкага вяцкага перыяду)

Abstract

У артыкуле рэканструiруюцца архетыпы «раскаянага грэшнiка» i «трыкстэра» у выбраных творах Максiма Гарэцкага Вяцкага перыяду. Падкрэслiваецца, што ў рамках унутрылiтаратурнай прасторы аналiз вобразаў з канатацыямi архетыпаў у творах М. Гарэцкага дазваляе выявiць псiхалагiчны стан пiсьменнiка, яго затоенае ego, што з’яўляецца каштоўным матэрыяалам для разумення лiтаратурнай спадчыны як беларускага класiка, так i мастацкай лiтаратуры ў целым. Даказваецца, што пiсьменнiк не мадэлiраваў учынкi лiтаратурных персанажаў твора свядома, падстройваючыся пад стэрэатып паводзiн згодна архетыпу. Увага акцэнтуецца i на адсутнасцi архетыпiчных сюжэтаў. Актуалiзацыя архетыпаў у згаданых творах носiць несвядомы характер.

Artykuł rekonstruuje archetypy „pokutującego grzesznika” i „trickstera” w wybranych dziełach M. Goreckiego z okresu wiackiego. Autor artykułu podkreśla, że w ramach przestrzeni wewnątrzliterackiej analiza obrazów z konotacjami archetypów w twórczości M. Goreckiego ujawnia stan psychiczny pisarza, jego ukryte ego, które jest cennym materiałem do zrozumienia dziedzictwa literackiego zarówno białoruskiego klasyka, jak i fikcji w ogóle. Autor dowodzi, że pisarz nie modelował świadomie działań literackich bohaterów utworu, dostosowując się do stereotypu zachowania zgodnie z archetypem. Uwagę zwraca również brak wątków archetypowych. Aktualność archetypów w tych dziełach jest nieświadoma.

The article reconstructs the archetypes of the “penitent sinner” and “trickster” in the selected works of M. Goretsky of the Vyatka period. It is emphasized that within the framework of the intra-literary space, the analysis of images with connotations of archetypes in the works of M. Goretsky reveals the psychological state of the writer, his hidden ego, which is a valuable material for understanding the literary heritage of both the Belarusian classic and fiction in general. It is proved that the writer did not model the actions of the literary characters of the work consciously, adjusting to the stereotype of behavior according to the archetype. The attention is also focused on the absence of archetypal plots. The actualization of archetypes is unconscious.