Лiтаратурны канон Максiма Багдановiча ў эстэтычнай самаiдэнтыфiкацыi нацыянальнай лiтаратуры

Abstract

На прыкладзе творчасцi класiка беларускай лiтаратуры Максiма Багдановiча даследуецца роля лiтаратурнага канона ў эстэтычнай самаiдэнтыфiкацыi нацыянальнай лiтаратуры. Адзначаецца, што лiтаратурны канон выступае ў якасцi стратэгii культурнай iдэнтычнасцi, адной з дзейсных форм i важнай умовай складання культурнага сiмвалiчнага свету сэнсаў, фундзiруемага агульнакультурнымi каштоўнасцямi челавецтва. Сцвярджаецца, што гiсторыка-культурныя, мастацкiя, анталагiчныя, быцiйныя каштоўнасцi i сэнсы, эксплiцiраваныя ў паэтычным каноне Максiма Багдановiча, ставалiся важной часткай духоўнага вымярэння, культурнай iнтэграцыi, гарманiзацыi сацыяльных адносiн. Адметнай асаблiвасцю звароту паэта да кананiчнай мастацкай формы прызнаецца замацаванне за ёй ролi сiмвалiчнага кансалiдзiруючага знака-рэфэрэнта, якi мусiць фармiраваць «культурную свядомасць», прывiваць пачуццё агульнага эстэтызававанага этнакультурнага адзiнства, служыць сродкам духоўнай iнтэграцыi i нацыянальнай кансалiдацыi грамадства.

W artykule omówiono rolę kanonu literackiego w estetycznej samoidentyfikacji narodowej. Posłużono się przykładem twórczości klasyka literatury białoruskiej Maksyma Bogdanowicza. Autor zwrócił uwagę na fakt, iż kanon literacki funkcjonuje jako strategia tożsamości kulturowej, jednej z najbardziej skutecznych form i ważnych warunków budowania symbolicznego świata zmysłów z wykorzystaniem wartości wyznawanych przez ludzi. Stwierdził również, że znaczenia historyczno-kulturowe, twórcze, ontologiczne, egzystencjalne objaśniane w poetyckim kanonie Maksyma Bogdanowicza były ważną częścią wymiaru duchowego, interpretacji kulturowej, koordynowania relacji społecznych. Szczególną cechą zwrócenia się poety w kierunku kanonicznej formie twórczej jest powierzenie jej roli symbolicznego znaku referencyjnego, którego celem jest tworzenie „świadomości kulturowej”, rozwijanie poczucia jedności etnokulturowej, służenie jako środek interpretacji duchowej i narodowej konsolidacji społeczeństwa.

On the example of works of the classic of Belarusian literature Maksim Bogdanovich, the role of literary canon in aesthetic self-identification of national literature has been investigated. It is emphasized that the literary canon acts as a strategy of cultural identity, one of the effective forms, and important conditions of formation of the cultural symbolic world of meanings established by the general cultural values of humankind. It is stated that historical, cultural, artistic, ontological, existential values and meanings explicated in the poetic canon of Maksim Bogdanovich became an important part of spiritual dimension, cultural integration, coordination of social relations. A distinctive feature of the poet’s appeal to the canonical art form is represented by the role of a symbolic consolidating referential sign designed to form a “cultural consciousness”, to instill the sense of general aesthetized ethnocultural unity, to serve as a means of spiritual integration and national consolidation of society.