Fantastyczny tygiel: synkretyzm gatunkowy i kulturowy w cyklu Rzeki Londynu Bena Aaronovitcha

Abstract

Artykuł analizuje zjawisko synkretyzmu gatunkowego i kulturowego w cyklu Bena Aaronovitcha Rzeki Londynu. Wychodząc od definicji urban fantasy, autorka podkreśla duże zróżnicowanie tego wariantu literatury fantastycznej, co świadczy o jej podatności na różnorakie wpływy; w tym konkretnym wypadku wewnętrznie spójną całość stworzyły elementy zaczerpnięte z urban fantasy oraz powieści kryminalnej. W cyklu Aaronovitcha uwagę zwraca również konstrukcja protagonisty jako osoby o mieszanej tożsamości rasowej i jego dialogiczna relacja z bardziej doświadczonym magiem, przedstawicielem dawnego imperialnego porządku, przy czym okazuje się, że ich harmonijna współpraca jest możliwa, bez względu na pochodzenie społeczne i etniczne. Analizując wizję miasta-tygla, przedstawioną w powieści, autorka argumentuje, że warstwę fantastyczną utworu skonstruowano w unikalny sposób, jako jeszcze jeden element i tak już wielokulturowego Londynu, w którym ścierają się różne kultury, narodowości i wyznania. Przełamanie biało-centrycznego schematu, dominującego w fantasy, i wprowadzenie zamiast niego społecznej i kulturowej heterogeniczność ujawnia potencjał drzemiący w urban fantasy do podejmowania tematów drażliwych oraz komentowania współczesnej rzeczywistości.

The chapter, by Sylwia Borowska-Szerszun, explores generic and cultural syncretism in Ben Aaronovitch’s cycle Rivers of London. Having defined urban fantasy, the author proceeds to place emphasis on the overwhelming heterogeneity adapted within the genre, which suggests its openness to various influences, transformations and modifications. In this particular case the elements of urban fantasy and the criminal novel have been successfully incorporated to create a harmonious whole. The cycle also relies on a hybrid ethnic identity of the protagonist and his dialogic relationship with a more experienced wizard, a representative of the former imperial order, to suggest that peaceful cooperation is possible despite differences in ethnic, social and class background. Examining the vision of a city as a melting pot, the author argues that the fantastic level of the text has been construed as just one more component of a multicultural London in which different cultures, nationalities and religions meet. The cycle breaks the predominance of whiteness in the fantasy genre, and introduces instead social and cultural diversity, which reveals the potential of urban fantasy to deal with difficult issues of our times and provide a valid commentary about contemporary reality.