Prowzrostowe i nieprowzrostowe wydatki sektora finansów publicznych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej

Abstract

Celem artykułu było wyodrębnienie prowzrostowych, neutralnych i nieprowzrostowych grup wydatków sektora finansów publicznych, a także dokonanie analizy porównawczej ich aktualnej struktury oraz dynamiki w latach ubiegłych w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej. Badanie dotyczyło 28 krajów dla okresu 1996-2015. Podział na prowzrostowe i nieprowzrostowe wydatki publiczne został oparty na dostępnej literatury przedmiotu oraz estymacji za pomocą modelu z efektami stałymi. Przegląd przytoczonej literatury nie dał jednoznacznej odpowiedzi na to, które z grup wydatków publicznych mają charakter prowzrostowy, wobec czego przyjęto pewne upraszczające założenia, bazując na wynikach modelu z efektami stałymi. Na podstawie przeprowadzonej estymacji do grup wydatków prowzrostowych zaliczono: usługi ogólnopaństwowe, obronę narodową, bezpieczeństwo i porządek publiczny oraz sprawy gospodarcze, natomiast nieprowzrostowymi grupami wydatków okazały się: ochrona środowiska, rekreacja, kultura i religia oraz ochrona socjalna. Ustalone kryterium wyodrębnienia wydatków publicznych stanowiło podstawę do weryfikacji hipotezy o wypieraniu prowzrostowych wydatków publicznych przez nieprowzrostowe. Ustalono, że od 2011 roku w Polsce wydatki nieprowzrostowe zaczęły wypierać prowzrostowe.

The purpose of this paper is to distinguish growth-promoting, neutral and non-growth-promoting expenditures of the public finance sector, comparative analysis of their current structure and dynamics in previous years in Poland as compared with the other EU countries. The analysis concerns 28 countries over the period 1996-2015. The proposed division into growth-promoting and non-growth-promoting public expenditures is based on available literature and an estimation using a fixed effects model. Since the analysis of the existing literature fails to provide a clear answer to which groups of public expenditure promote growth, certain simplified assumptions are adopted based on the results of the fixed effects model. Based on the estimation, growth-promoting expenditures were found to include: general public services, defense, public safety and order, as well as economic purposes, whereas non-productive ones encompassed: environmental protection, recreation, culture and religion, and social protection. Also, since 2011, non-growth-promoting public spending has begun to displace growth-promoting public expenditures.