Rola organizacji i instytucji nieformalnych w procesach transformacji gospodarczej

Abstract

Wykorzystując perspektywę badawczą nowej ekonomii instytucjonalnej, w artykule przedstawiono dwie główne przyczyny trudności reformowania gospodarki w czasie transformacji od gospodarki socjalistycznej do rynkowej. Po pierwsze, przeszkodą jest działanie grup interesu, które zawsze starają się tak wpływać na proces zmian instytucjonalnych, żeby osiągać jak największe własne korzyści. Po drugie, aby uzyskać optymalnie społeczną równowagę instytucjonalną, wszyscy powinni przestrzegać ustanowionych zasad, jednakże czasami najlepszą strategią z punktu widzenia jednostek może być oszukiwanie. Zasadniczo trudno przewidzieć, kiedy społeczeństwo będzie w stanie stworzyć efektywne zasady, które większość będzie skłonna przestrzegać. Prawdopodobieństwo stworzenia efektywnego systemu instytucjonalnego jest w dużym stopniu uwarunkowane przez instytucje nieformalne. Niestety, nasza wiedza o tym, jak kształtuje się nieformalna część systemu instytucjonalnego, jest nadal dość ograniczona.

Using the perspective of new institutional economics, the paper presents two adverse factors which affect the transition from the socialist system to a free market one. Firstly, the process of institutional change is almost always influenced by interest groups which pursue their own goals. Secondly, in order to achieve a socially optimal institutional equilibrium, everyone should abide by the established rules. Sometimes, however, deception is the best strategy from the individual point of view. It is difficult to predict when society will be able to create effective rules likely to be respected by the majority. This is largely determined by the existing informal institutions. Unfortunately, our knowledge about how to shape the informal part of the institutional system, is still quite limited.