Koszty środowiskowe w Polsce w ujęciu teoretycznym i statystycznym

Abstract

Koszty środowiskowe są ogólnym pojęciem dla różnych kosztów związanych z działaniami na rzecz ochrony środowiska i z oddziaływaniem na środowisko. W praktyce są one ujmowane w rachunku kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw w sposób cząstkowy bądź są zawarte w pozycjach zagregowanych. Dotychczas nie opracowano jeszcze ujednoliconych standardów w zakresie: zasad pomiaru, dokumentacji, ewidencji i rozliczania wydatków środowiskowych w przedsiębiorstwie. Obowiązki sprawozdawcze przedsiębiorców, obejmujące ochronę środowiska, regulują liczne akty prawne. W odniesieniu do kosztów środowiskowych brak jest kompleksowych badań określających ich wysokość i strukturę w całej gospodarce narodowej. Główny Urząd Statystyczny prowadzi w tym zakresie jedynie okresowe i wycinkowe badania, bazując na danych dostarczanych przez nieznaczną liczbę przedsiębiorstw. Niebawem regulacje prawne Unii Europejskiej nałożą na państwa członkowskie obowiązek sporządzania obszernych sprawozdań dotyczących wielkości ponoszonych kosztów środowiskowych, zgodnie z metodyką Eurostatu. Aktualnie trwają prace nad uchwaleniem aktu prawnego, przygotowanego już w tym zakresie. Celem artykułu jest: rozwinięcie zagadnienia kosztów środowiskowych, ponoszonych przez przedsiębiorstwa i inne jednostki, analiza dotychczasowych badań określających ich wysokość w gospodarce narodowej, jak również próba stworzenia metodologicznych podstaw szerokiej sprawozdawczości dotyczącej kosztów środowiskowych w związku z nowymi wymogami nałożonymi przez Unię Europejską.

Environmental costs are a general term for the various costs associated with actions to protect the environment and with impacts on the environment. In practice, they are recognized in the cost accounts of companies in a partial manner, or are included in the aggregated positions. So far no uniform standards have been established for the principles of measurement, documentation, registration and accounting for environmental costs in the enterprises. The reporting obligations of entrepreneurs in the field of environmental protection are governed by numerous legal provisions. With regard to environmental costs, there is no comprehensive test to determine their amount and structure in the national economy. The Central Statistical Office conducts only periodic and fragmentary studies in this field, based on data provided by a small numberof companies. EU regulations will soon impose on the Member States the obligation to draw up extended reports on the size of environmental costs, according to the Eurostat methodology. Currently, a relevant legal act is being drafted. The aims of this article are todiscuss the current state in the field of environmental costs incurred by enterprises and other entities, to analyse the existing research into their amount in the national economy, as well as to make an attempt at the creation of a methodological basis for broad reporting of environmental costs in line with the new requirements imposed by the EU.