Reguły z Bangkoku – (nieoczywistym?) standardem kształtującym status kobiet w warunkach izolacji penitencjarnej

Abstract

Zróżnicowane kontekstowo analizy poświęcone szczególnej wartości, za jaką uznać trzeba godność i zasadę równości płci, nie mogą pomijać ustaleń odnoszących się do kategorii osób ze szczególnymi potrzebami, a takimi są kobiety w detencji. Wskazana intuicja naukowa nie tylko legła u podstaw rozważań poświęconych tej grupie społecznej, ale nade wszystko ukierunkowała sposób myślenia o ich prawach w stronę przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 21 grudnia 2010 roku Rezolucji 65/229 zatytułowanej Reguły Narodów Zjednoczonych dotyczące postępowania z kobietami pozbawionymi wolności i środków nieizolacyjnych dla przestępców płci żeńskiej – tak zwanej Reguły z Bangkoku. Jeśli dodatkowo wziąć pod uwagę, że w 2025 roku przypada piętnastolecie ich przyjęcia, to nadając niniejszemu opracowaniu jubileuszowy charakter, uzasadnia się podjęcie badań w zakresie tytułowej problematyki, a hipoteza, że Reguły z Bangkoku to narzędzie, poprzez które materializuje się jedna z kategorii praw człowieka, jaką są prawa kobiet w detencji, nabiera dodatkowego znaczenia. Za główny cel badawczy niniejszego opracowania przyjęto – mimo pewniej nieoczywistości tego twierdzenia – że status Reguł z Bangkoku sprowadza je na grunt standardu kształtującego status kobiet w warunkach izolacji penitencjarnej. Niniejsze opracowanie ma charakter faktograficzny, determinowany historycznie warunkowanym procesem oddziaływania analizowanych Reguł nie tylko na soft law, lecz także – a może i przede wszystkim – na międzynarodowe prawo praw człowieka. W opracowaniu zastosowanie znajdzie metoda analityczna oraz formalnodogmatyczna.

Context-specific analyses devoted to the special value that dignity and the principle of gender equality must be recognised, cannot ignore findings relating to the category of people with special needs, which regards women in detention. The indicated scientific intuition not only laid the foundation for the considerations devoted to this social group, but above all directed the way of thinking about their rights towards the Resolution 65/229 adopted by the General Assembly on 21 December 2010, entitled the “United Nations Rules for the Treatment of Women Prisoners and Non-custodial Measures for Women Offenders” – the so-called the “United Nations Rules”. If, in consideration of the fact that 2025 marks the 15th anniversary of their adoption, it is justified to undertake research into the issues mentioned in the title, and the hypothesis that the Bangkok Rules are a tool through which one of the categories of human rights, namely the rights of women in detention, is materialised, takes on additional significance. The main research objective of this study is to determine whether the status of the Bangkok Rules makes them a standard that shapes the status of women in prison isolation conditions. This study is factual in nature, determined historically by the process of the analysed Rules’ impact not only on the soft law, but also – and perhaps primarily – on the international human rights law. The study will apply an analytical and formal-dogmatic method.