Kryzys krytyki metodologicznej w badaniach społecznych – dzieje jednego projektu

Abstract

Artykuł poświęcony jest przejawom kryzysu krytyki metodologicznej w badaniach społecznych, które przedstawiono na przykładzie studium przypadku projektu badawczego reprezentującego nauki o zarządzaniu i jakości (jako dziedzinę wiodącą) oraz pedagogikę. Projekt badań „Audiosfera pracy twórczej” został zgłoszony do programu IDUB w Uniwersytecie Łódzkim. Sposób jego oceny i dalsze losy stanowią heurystyczny pretekst do analizy kilku przejawów kryzysu krytyki metodologicznej w naukach społecznych. Autorzy, reprezentujący dwie różne specjalności nauk społecznych (pedagogika oraz nauki o zarządzaniu i jakości), analizują czynniki, które mogły przyczynić się do braku spójności między opiniami trojga recenzentów oraz informacją zwrotną, która została niebezpośrednio udzielona badaczom. Fragment o charakterze autoetnograficznym zawiera analizę negatywnych konsekwencji (także tych emocjonalnych) tej sytuacji z osobistej perspektywy. W artykule nazwane zostały cechy niepożądanej krytyki metodologicznej – są to m.in. fiksacja metodologiczna i narcyzm – a także sformułowano postulatywny model konstruktywnej krytyki metodologicznej, która powinna być: nieintruzywna, wspierająca, twórcza, wyważona i trafna.

The article is devoted to the manifestations of the crisis of methodological criticism in social research, which is presented based on the example of a case study of a research project concerning management and quality (as the leading field) and pedagogy. The research project “Audiosphere of creative work” was submitted to the IDUB program at the University of Lódź. The method of evaluation of this project and its subsequent fate provide a heuristic pretext for analyzing several manifestations of the crisis of methodological criticism in social sciences. The authors, representing two different specializations of social sciences (pedagogy, management and quality), analyze factors that could have contributed to the inconsistency between the opinions of the three reviewers and the feedback that is thus, indirectly, provided to the researchers. The autoethnographic section contains an analysis of the negative consequences of this situation from the personal perspective of the researcher, taking into account the emotional consequences. The article names the negative features of undesirable methodological criticism – these include, among others: methodological fixation and narcissism, and a postulated model of constructive methodological criticism was formulated, which should be: non-intrusive, supportive, creative, balanced and accurate.