Deficyt natury jako przejaw ukrytego programu szkoły. Poznańskie badania oświatowe

Abstract

Poznańskie badania oświatowe 2021 przeprowadzone w ramach przygotowywania polityki oświatowej miasta do 2030 roku, obejmują kilka obszarów kluczowych uczniowskich doświadczeń szkolnych. W niniejszym badaniu wykorzystano dane dotyczące ekologii i kontaktu uczniów z naturą. Celem badania było sprawdzenie, czy poznańscy uczniowie i uczennice są narażeni na deficyt natury i tym samym czy istnieje ryzyko rozwinięcia się u nich syndromu deficytu natury. 996 uczniów i uczennic ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych zostało przebadanych przy pomocy kwestionariusza on-line w ramach Poznańskich badań oświatowych 2021. Do niniejszego badania wykorzystano 7 pytań z kwestionariusza. Dla tych zmiennych policzono podstawowe statystyki częstości oraz przetestowano związki między nimi przy pomocy testu Chi-kwadrat. Badanie dowiodło, że uczniowie i uczennice są narażeni na deficyt natury: tylko 14% z nich doświadcza zajęć z wykorzystaniem przyszkolnej zieleni. Wykazano związek pomiędzy zmienną Wykorzystanie przyszkolnej zieleni do prowadzenia lekcji i zmiennymi dotyczącymi edukacji ekologicznej, oraz brak związku tej zmiennej z wynikami szkolnymi mierzonymi przy pomocy średniej ocen. Wyniki poddano interpretacji i omówieniu w kontekście koncepcji ukrytego programu Philipa Jacksona oraz nieobecnego programu Elliota Eisnera. Artykuł odnosi się także do koncepcji syndromu deficytu natury Louva oraz hipotezy biofilii Wilsona.

Poznan educational studies 2021, conducted in order to improve Poznan city’s educational policy for the next ten years, covers several areas of students’ school experience. The study focuses on the area of ecology and one aspect of it: students’ contact with nature. The study aimed to diagnose if Poznan students are exposed to the deficit of nature and then are at risk of the deficit of nature disorder. 996 students from primary and secondary Poznan schools were surveyed online in the Poznan educational studies project. Five questions from the questionnaire were used in this study. Basic statistics and Chi-square tests were conducted in data analysis, using row data basis on the survey. The study proved the deficit of nature in the responded group of students. Only 14% of them experienced lessons outside the school building during their school lives. This fact is interpreted in the paper in the context of Jackson’s concept of the hidden curriculum and Eisner’s concept of the null curriculum. It also referred to the concepts of deficit of nature disorder and the hypothesis of biophilia.