Neologizm autorski oraz jego przekład – analiza wybranych neologizmów ukazujących specyfikę świata przedstawionego Kongresu futurologicznego Stanisława Lema oraz ich tłumaczeń Michaela Kandela

Abstract

Niniejszy artykuł ma na celu zbadanie przetłumaczonych przez Michaela Kandela wybranych neologizmów opisujących specyfikę świata przedstawionego w Kongresie futurologicznym Stanisława Lema. We wstępie przedstawiono zarys teoretyczny dotyczący tworzenia i tłumaczenia neologizmu autorskiego. Leksemy zbadano w grupach tematycznych. Następnie, w ramach grup dokonano analizy wyrazów na poziomie słowotwórczym oraz w kontekście funkcji komunikacyjnych i artystycznych. Nasuwają się następujące wnioski: Kandel rozumiał budowę słowotwórczą i semantykę leksemów Lema, ale często rezygnował z kalk, transkrypcji czy możliwych substytutów leksykalnych. Odwołując się do elementów pozatekstowych, poszukiwał ekwiwalencji na różnych poziomach tekstu i adaptował go do warunków, w jakich utwór miał funkcjonować w systemie docelowym.

This article aims to study selected neologisms translated by Michael Kandel, which describe the specificity of the world depicted in Stanisław Lem’s The Futurological Congress. The introduction provides a theoretical outline of the creation and translation of nonce formations. The lexemes were examined in thematic groups. Then, within the groups, the words were analysed at the level of word formation and in the context of communicative and artistic functions. The following conclusions emerge: Kandel understood the structure and semantics of Lem’s lexemes, but often dispensed with calques, transcriptions or possible lexical substitutions. Referring to extra­‑textual elements, he searched for equivalences at different levels of the text and adapted it to the conditions in which the work was to function in the target system.