Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji:
http://hdl.handle.net/11320/18273
Pełny rekord metadanych
Pole DC | Wartość | Język |
---|---|---|
dc.contributor.author | Saniewska, Diana | - |
dc.date.accessioned | 2025-05-30T07:32:55Z | - |
dc.date.available | 2025-05-30T07:32:55Z | - |
dc.date.issued | 2024 | - |
dc.identifier.citation | Białorutenistyka Białostocka, T. 16, 2024, s. 190-209 | pl |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11320/18273 | - |
dc.description.abstract | This paper attempts to capture the linguistic representations of sadness, anger and depression in the speech of a person with aphasia as the creator of an autobiographical narrative form, which I call aphasiography. The material for analysis (metaphors, phrases, vocabulary) was taken from Karolina Wiktor’s aphasiography Volga through Afazja and from interviews given by the author. The aim of the article is to present the specificity of the linguistic expression of sadness, anger and depression in the contexts of brain mechanisms of emotions after a cerebral incident and cognitive research on mental schemas. The research framework was created by cognitive linguistics (the theory of metaphors by George Lakoff and Mark Johnson) and classical philological analysis.The analysis showed that the linguistic representations of sadness, anger and depression in Karolina Wiktor’s aphasiography are based primarily on conventionalized spatial and ontological metaphorical models that are readable to an average user (wrong is down). However, they are supplemented by an individual perspective – based on organic foundations of the experience of aphasia – which creates a unique perspective on expressing emotions and viewing reality. Lexical philological analysis (hyperbole, synonymy, emotional character, semantics) confirms the semantic overlap of sadness, anger and depression, which is not only an expression of individual imagination, but is confirmed by clinical diagnoses in the field of psychology and psychiatry. | pl |
dc.language.iso | pl | pl |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku | pl |
dc.subject | literary aphasiography | pl |
dc.subject | aphasia | pl |
dc.subject | metaphor | pl |
dc.subject | cognitive linguistics | pl |
dc.subject | applied linguistics | pl |
dc.title | Językowe reprezentacje smutku, złości i depresji w afazjografii literackiej (na przykładzie Wołgą przez Afazję Karoliny Wiktor) | pl |
dc.title.alternative | Linguistic representations of sadness, anger and depression in literary aphasiography (Volga through Aphasia by Karolina Wiktor) | pl |
dc.type | Article | pl |
dc.rights.holder | © Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2024 | pl |
dc.identifier.doi | 10.15290/bb.2024.16.10 | - |
dc.description.Email | d.saniewska@uwb.edu.pl | pl |
dc.description.Biographicalnote | Diana Saniewska – dr w zakresie literaturoznawstwa (2015) i językoznawstwa (2023), asystent w Zakładzie Stosowanego Językoznawstwa Polonistycznego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku; autor monografii Choroba i terapia. Światek medycyny wileńskiej w pamiętnikach I połowy XIX wieku (Białystok 2018) oraz Dyskurs o afazji: od medycyny do etnolingwistyki (Białystok 2025), redaktor naukowy sześciotomowego cyklu pokonferencyjnego Emocje/Literatura. Zajmuje się interdyscyplinarnymi badaniami dyskursu medycznego. | pl |
dc.description.Affiliation | Uniwersytet w Białymstoku | pl |
dc.description.references | Afazjografia. Organiczne zaburzenia mowy, red. Zbigniew Tarkowski, Warszawa 2021. | pl |
dc.description.references | Barr-Zisowitz Carol, „Smutek” – czy istnieje takie zjawisko, [w:] Psychologia emocji, red. Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, Gdańsk 2005, s. 761–779. | pl |
dc.description.references | Bergen Benjamin K., „What the F”. Co przeklinanie mówi o naszym języku, umyśle i nas samych, przeł. Zuzanna Lamża, Kraków 2019. | pl |
dc.description.references | Bigos Kamila, Badanie rozumienia wypowiedzi w afazji – propozycja metodologiczna, „Logopedia” 2021, nr 49 (1), s. 125–151. | pl |
dc.description.references | Broyard Anatole, Upojony chorobą. Zapiski o życiu i śmieci, przeł. Agnieszka Nowakowska, Wołowiec 2010. | pl |
dc.description.references | Care Quality Commission, Experts by Experience, 2023, https://www.cqc.org.uk/about-us/jobs/experts-experience [dostęp: 12.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Carson Alan J., MacHale Siobhan, Allen Karina, Lawrie Stephen M., Dennis Martin, House Allan, Sharpe Michael, Depression after Stroke and Lesion Location: A Systematic Review, „Lancet” 2000, t. 356, s. 122–126. | pl |
dc.description.references | Dudek Dominika, Siwek Marcin, Współistnienie chorób somatycznych i depresji, „Psychiatria” 2007, t. 4, nr 1, s. 17–24. | pl |
dc.description.references | Dzięki Sędziemu nie bałam się afazji – z Karoliną Wiktor rozmawia Eliza Gaust, 2017, http://miejmiejsce.com/sztuka/dzieki-sedziemu-nie-balam-sie-afazji-karolina-wiktor [dostęp: 13.02.2023]. | pl |
dc.description.references | Gainotti Guido, Marra Camillo, Determinants and Consequences of Post-Stroke Depression, „Current Opinion in Neurology” 2002, t. 15, s. 85–89. | pl |
dc.description.references | Grabias Stanisław, O ekspresywności języka: ekspresja a słowotwórstwo, Lublin 1981. | pl |
dc.description.references | Harciarek Michał, Jodzio Krzysztof, Charakterystyka wybranych zaburzeń emocjonalnych po udarze prawej półkuli mózgu, „Roczniki Psychologiczne” 2005, t. VIII, nr 2, s. 55–71. | pl |
dc.description.references | Izdebski Zbigniew, Kozakiewicz Alicja, Mazur Joanna, Białorudzki Maciej, Humanizacja medycyny z perspektywy lekarzy i lekarek w Polsce, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2023, t. 29, nr 1, s. 29–35. | pl |
dc.description.references | Jestem Cyceronem afazji – z Karoliną Wiktor rozmawia Beata Igielska,2022, https://zdrowie.pap.pl/wywiady/byc-zdrowym/jestem-cyceronem-afazji [dostęp: 13.02.2023]. | pl |
dc.description.references | Kępiński Antoni, Melancholia, Warszawa 1985. | pl |
dc.description.references | Koper Beata, Patografia od historii przypadku do klinicznych opowieści, „Kultura Współczesna” 2019, t. 4 (107), s. 107–117. | pl |
dc.description.references | Krótki Zuzanna, smutek w historii języka polskiego, „Conversatoria Linguistica” 2014, t. VIII, s. 37–49. | pl |
dc.description.references | Kuncy-Zając Anna, Depresja w metaforze, metaforyka depresji, „Acta Philologica” 2017, t. 50 (50), s. 177–189. | pl |
dc.description.references | Kuryłowicz Beata, Idiostyl a metafora pojęciowa, [w:] Socjolekt – idiolekt – idiostyl, red. Urszula Sokólska, Białystok 2017, s. 123–132. | pl |
dc.description.references | Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz P. Krzeszowski, Warszawa 2010. | pl |
dc.description.references | Lakoff George, Turner Mark, More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Stanford 1989. | pl |
dc.description.references | Langacker Roland W., Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, red. Henryk Kardela, tłum. zbiorowe, Lublin 1995. | pl |
dc.description.references | Łuczyński Edward, Dyslekt jako odmiana biolektu, „Poradnik Językowy” 2019, t. 761, z. 2, s. 83– 91. | pl |
dc.description.references | Majka Klaudia, Zrozumieć złość chorego, [b.d.], https://klinikaprogres.pl/zrozumiec-zlosc-chorego [dostęp: 13.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Maruszewski Mariusz, Afazja. Zagadnienia teorii i terapii, Warszawa 1966. | pl |
dc.description.references | Mikołajczuk Agnieszka, Kognitywny obraz gniewu we współczesnej polszczyźnie, „Etnolingwistyka” 1996, t. 8, s. 131–145. | pl |
dc.description.references | Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia, Kiedy smutek jest chorobą, 2020, https://pacjent.gov.pl/jak-zyc-z-choroba/kiedy-smutek-jest-choroba [dostęp: 23.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Mitosek Zofia, Teorie badań literackich, Warszawa 1998. | pl |
dc.description.references | Morris Phillip L., Robinson Robert G., Andrzejewski Paula, Samuels Jack, Price, Thomas R., Association of Depression with 10-Year Post-Stroke Mortality, „American Journal of Psychiatry” 1993, t. 150, s. 124–129. | pl |
dc.description.references | Mrożek Sławomir, Baltazar, Kraków 2006. | pl |
dc.description.references | Obarska Marcelina, Karolina Wiktor, 2021, https://culture.pl/pl/tworca/karolina-wiktor [dostęp: 15.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Okupnik Małgorzata, Uwięzieni w swoich ciałach: O motywie niewoli w patografiach, [w:] Dyskurs (para)medyczny. Gatunki – funkcje – przeobrażenia, red. Adam Dombrowski, Waldemar Żarski, Wrocław 2018, s. 155–168. | pl |
dc.description.references | Panasiuk Jolanta, Afazja a interakcja. Tekst – metatekst – kontekst, Lublin 2013. | pl |
dc.description.references | Pąchalska Maria, Afazjologia, Warszawa 2012. | pl |
dc.description.references | Posamentier Mette T., Abdi Hervé, Processing Faces and Facial Expressions, „Neuropsychology Review” 2003, t. 13, s. 113–143. | pl |
dc.description.references | Pużyński Stanisław, Depresje towarzyszące chorobom somatycznym, „Psychiatria – Neurologia” 2000, t. 4, s. 3–14. | pl |
dc.description.references | Rutkiewicz-Hanczewska Małgorzata, Afazja w ujęciu holistycznym, [w:] Afazjologia. Organiczne zaburzenia mowy, red. Zbigniew Tarkowski, Warszawa 2021, s. 147–170. | pl |
dc.description.references | Ryglewicz Danuta, Depresja poudarowa, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2005, nr 1, s. 44–48. | pl |
dc.description.references | Ryglewicz Danuta, Epidemiologia udaru mózgu, [w:] Udar mózgu, red. Andrzej Szczudlik, Anna Członkowska, Hubert Kwieciński, Agnieszka Słowik, Kraków 2007, s. 85–95 | pl |
dc.description.references | Sacks Oliver, Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, przeł. Barbara Lindenberg, Poznań 2009. | pl |
dc.description.references | Saniewska Diana, Dyskurs o afazji: od medycyny do etnolingwistyki, Białystok 2025. | pl |
dc.description.references | Słownik języka polskiego, https://sjp.pwn.pl [dostęp: 23.08.2024] (= sjp). | pl |
dc.description.references | Słownik slangu, https://www.miejski.pl/slowo-być+w+ciemnej+dupie [dostęp: 23.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Słownik synonimów, https://www.synonimy.pl [dostęp: 23.08.2024]. | pl |
dc.description.references | Sontag Susan, Choroba jako metafora w choroba jako metafora. aids jego metafory, przeł. Jarosław Anders, Kraków 2016. | pl |
dc.description.references | Stelmach Monika, Moje niekonieczności. Rozmowa z Karoliną Wiktor, 2018, https://www.dwutygodnik.com/artykul/7844-moje-niekoniecznosci.html [dostęp: 13.02.2023]. | pl |
dc.description.references | Strugińska Karolina, Kochane depresje młodopolskich mistrzów i epigonów, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2009, t. 12, s. 111–133. | pl |
dc.description.references | Taczkowska Karolina Maria, Słownictwo związane z pojęciem smutku we współczesnej polszczyźnie, „Studia Językoznawcze” 2021, t. 20, s. 195–211. | pl |
dc.description.references | Taylor Jill Bolte, Udar i przebudzenie. Moja podróż w głąb mózgu, przeł. Jacek Żóławnik, Łódź 2015. | pl |
dc.description.references | W pończosze istota jest… Rozmowa z Karoliną Wiktor – Klaudia Muca, 2016, https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=62964 [dostęp: 13.02.2023]. | pl |
dc.description.references | West Paul, The Shadow Faktory, Santa Fe 2008. | pl |
dc.description.references | Wiktor Karolina, Wołgą przez Afazję, Warszawa 2019 (= kw). | pl |
dc.description.references | Zbróg Piotr, Zbróg Zuzanna, Reprezentacja społeczna wulgaryzmów w świetle wypowiedzi polskich internautów, „Socjolingwistyka” 2017, t. XXXI, s. 205–230. | pl |
dc.description.references | Żemojtel-Piotrowska Magdalena, Piotrowski Jarosław, Kiedy złość motywuje? Społeczne funkcje wyrażania złości, [w:] Oblicza złości. Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów, red. Bernarda Bereza, Warszawa 2012, s. 39–55. | pl |
dc.description.references | Żmigrodzka Bożena, Piciorys w przestrzeni dyskursu terapeutycznego. Wstęp do lingwistycznej charakterystyki gatunku, „Socjolingwistyka” 2018, t. XXXII, s. 107–122. | pl |
dc.identifier.eissn | 2957-2088 | - |
dc.description.volume | 16 | pl |
dc.description.firstpage | 190 | pl |
dc.description.lastpage | 209 | pl |
dc.identifier.citation2 | Białorutenistyka Białostocka | pl |
dc.identifier.orcid | 0000-0003-4279-0787 | - |
Występuje w kolekcji(ach): | Artykuły naukowe (WFil) Białorutenistyka Białostocka, 2024, tom 16 |
Pliki w tej pozycji:
Plik | Opis | Rozmiar | Format | |
---|---|---|---|---|
BB_16_2024_D_Saniewska_Jezykowe_reprezentacje_smutku_zlosci_i_depresji.pdf | 365,49 kB | Adobe PDF | Otwórz |
Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)