Planowanie przyszłości w kulturze teraźniejszości jako przejaw twórczej postawy wobec życia

Abstract

Celem mojej wypowiedzi jest próba pokazania możliwości wykorzystania kategorii twórczej postawy, jako jednej z dróg radzenia sobie z problemem detemporalizacji, który charakteryzuje współczesną kulturę (Bauman, 1998; Tarkowska, 2005). Powszechnie odczuwany jest brak równowagi w doświadczaniu czasu. Nieustannie jesteśmy narażeni na doświadczanie dylematów chwytania wszystkich "szans, które się teraz pojawiają". Nakazy kultury teraźniejszości, są bardzo silne i "zaraźliwe" w społeczeństwie opartym na rywalizacji jednostek, mają zatem ogromną moc regulacyjną. Inspirując się koncepcją twórczości codziennej, przejawem twórczej postawy może być świadome modelowanie perspektywy temporalnej, dążenie do równowagi w doświadczaniu czasu. Planowanie swojej przyszłości poprzez wyznaczanie ważnych rozwojowo celów, pod kątem cenionych wartości, które stanowiłyby kryterium wyborów, byłyby "mechanizmem sortującym", może być alternatywną drogą, chociaż trudną w świecie wielozadaniowości i "kultu prędkości". Twórcza postawa wyrażałaby się nie w podejmowaniu jak największej liczby zadań, tonięciu w "nadmiarze możliwości" (Bauman, 2009, s. 103), na byciu w wiecznym stanie alarmu, lecz na ich wyborze.

The purpose of my paper is an attempt to show the possibilities of using the category of creative attitude as one of the ways of coping with detemporalization that characterizes contemporary culture (Bauman, 1998; Tarkowska, 2005). The lack of balance in the experience of time is commonly noticed. We are constantly exposed to dilemmas about catching all the "opportunities that arise". The orders of the culture of the present are very strong and "contagious" in a society based on competition, and therefore they have enormous regulatory power. Inspired by the concept of everyday creativity, the symptom of creative attitude may be modeling of temporal perspective, aspiring for balance in the experience of time. Planning the future, by determining important developmental goals on the basis of values, which would constitute selection criterion and would be a "sorting mechanism", can be an alternative way, although difficult in a multi-tasking world of "the cult of speed". The creative attitude would not express itself in taking as many tasks as possible, drowning in "the excess of opportunity" (Bauman, 2009, p. 103), being in a perpetual state of alarm, but in their selection.