Семантичнi трансформацiї лексем звiльнення та агресiя (на матерiалi української, росiйської та нiмецької мов)

Abstract

Artykuł analizuje strukturę znaczenia leksykalnego oraz użycie tokenów „wyzwolenie” i „agresja” w języku ukraińskim, rosyjskim i niemieckim jako znaczników semantycznej opozycji. Materiałem do analizy były definicje słowników objaśniających języka ukraińskiego, rosyjskiego i niemieckiego. Aby zilustrować specyfikę użycia, wykorzystano konteksty współczesnego ukraińskiego, rosyjskiego i niemieckiego dyskursu medialnego. Leksem звiльнення/освобождение/Befreiung w analizowanych językach jest polisemiczny. Stwierdzono, że leksem агресiя/агрессия/Aggression występuje w językach ukraińskim, rosyjskimi niemieckim z różną aktualizacją semów i inną ich kompozycją. W języku ukraińskim odnotowuje się przejście od „niesprowokowanej napaści zbrojnej” do „siłowej interwencji” w stosunkach między dwoma państwami, w języku rosyjskim mówi się o „napaści” i siłowych działaniach przeciwko „cudzoziemcom”, a w języku niemieckim przewiduje się atak militarny na obce terytorium.

The article analyzes the structure of lexical meaning and the use of the tokens liberation and aggression in Ukrainian, Russian and German as markers of semantic opposition. Definitions of explanatory dictionaries of the Ukrainian, Russian and German languages served as material for the analysis. To illustrate the peculiarities of usage, the contexts of modern Ukrainian, Russian and German media discourse are involved. The lexeme zvìl’nennâ / osvoboždenie / Befreiung is polysemic in the analyzed languages. It was found that the lexeme agresìâ / agressiâ / Aggression is presented in Ukrainian, Russian and German languages with different actualization of the seme and different seme composition. In the Ukrainian language, the transformation from “unprovoked armed attack” to “forceful intervention” in the relations between two states is recorded; in the Russian language it is about “attack” and forceful actions against “foreigners; and in the German language a military attack on foreign territory is foreseen.