Лiнгвокультурний типаж одеситка в сучасному культурному просторi України

Abstract

Typ językowo-kulturowy „kobieta odeska”, który stał się przedmiotem niniejszego badania, został wyodrębniony ze względu na istnienie mitu o Odessie jako tradycyjnie kosmopolitycznym mieście handlowym z postulowaną narodowością odeską i obecnością tak zwanego języka odeskiego. Badanie wykazało, że stosunek do kobiety odeskiej jako stereotypowego wizerunku stopniowo traci swoje prototypowe cechy, a ten typ najprawdopodobniej ulegnie znaczącym przekształceniom w przyszłości. Modyfikacje te ujawniają się przede wszystkim w języku komunikacji. Obecnie wizerunek kobiety odeskiej przedstawia osobę dwujęzyczną (ukraińsko-rosyjską), z wyraźniejszym komponentem ukraińskim. Jednak „Odessa Koyne” nie jest zwykle używana w codziennej mowie kobiet z Odessy. Sferą jego użycia są teksty literatury pięknej i utwory humorystyczne. Uważamy, że „odeskość” jest historyczną konstrukcją dyskursywną, opartą na istnieniu dużych i małych narracji. Narracje te są obecnie stopniowo niszczone i zastępowane nowymi, w których uwaga skupia się na kształtowaniu „ukraińskości” typu językowo-kulturowego „odessitka” („odeska kobieta”).

The linguoocultural type “Odesa woman”, which became the object of this study, was singled out due to the existence of the myth about Odesa as a traditionally “cosmopolitan” commercial city with its postulated “Odesa nationality” and the presence of the socalled “Odesa coine” or “Odesa language”. The study found that the attitude towards the Odesa woman as a stereotypical image is gradually losing its prototypical features, and this type will most likely undergo significant transformations in the future. These transformations concern, first of all, the language of communication; currently the image embodies a bilingual person (Ukrainian-Russian), with a more pronounced Ukrainian component. However, “Odesa Koyne” is not typically used in the everday speech of Odesa women. The sphere of its use is fiction and humorous works. We believe that “odesianness” is a historical discursive construction based on the existence of large and small narratives. These narratives are now gradually being destroyed and replaced by new ones, in which attention is focused on the formation of the “Ukrainianness” of the linguistic and cultural type ‘odesitka” (odesa-woman).