Żałoba animy czy noc ciemna? Lemowska Solaris w perspektywie chrześcijańsko-psychoanalitycznej

Abstract

Romansowo-mistyczna fabuła przedstawiona w Lemowskiej Solaris w anturażu science fiction daje się rozpatrywać jako wielka parabola o poznawaniu głębinowego ja. Tę z kolei możemy odczytywać na dwóch poziomach: psychoanalitycznym oraz chrześcijańskim. Relacja miłosna Krisa z Harey – kobietą stworzoną przez wielki ocean na obraz i podobieństwo dawnej kochanki bohatera – jawi się jako spotkanie z animą, z pierwiastkiem żeńskim męskiej psychiki. Z drugiej zaś strony licznie obecne aluzje chrystologiczne pozwalają rozumieć tę oś fabularną jako alegorię miłości Duszy-Oblubienicy i Chrystusa-Oblubieńca, co odsyła do Pieśni nad Pieśniami. Harey, decydując się na dobrowolną ofiarę ze swego życia, dąży do uwolnienia Krisa z zamkniętego pokoju pamięci, z kręgu symulakrów, co w kontekście mistycznym należy odczytywać jako możliwy początek procesu chrystoformizacji głównego bohatera. Licznie obecne w powieści obrazy akwatyczne, fabularyzowane opisy wielkiego oceanu w perspektywie wyższych układów znaczeniowych dają się rozpatrywać jako topiczne wyobrażenia praporodu i wejścia do sfery archetypów. W tym sensie świat przedstawiony Solaris w całości obrazuje wnętrze psychiki Krisa, zaś wpisana w powieść interpretacyjna wieloznaczność skłania do refleksji nad kondycją człowieka doby nowoczesnej.