Międzynarodowy transfer techniki a rozwój gospodarczy krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Przykład Polski

Abstract

Innowacyjność jest czynnikiem określającym rozwój gospodarki w długim okresie, prowadzącym do poprawy efektywności, a w rezultacie wzrostu konkurencyjności gospodarki. W krajach rozwijających się sprawność tego procesu uzależniona jest od możliwości ograniczania luki technologicznej , która z kolei wynika ze sposobu działania kanałów transferu techniki zarówno w aspekcie wewnętrznym, jak i międzynarodowym. Transfer techniki jest selektywnym mechanizmem, odrzucającym mało efektywne przedsiębiorstwa i pozwalającym na funkcjonowanie jedynie firmom, które potrafią sprostać wymogom rynku. Doświadczenia polskie pozwalają na przyjęcie tezy, że przedsiębiorstwa innowacyjne (będące beneficjentami transferu techniki) są preferowane z punktu widzenia poziomu wewnętrznej efektywności oraz pozytywnego wpływu na dynamikę rozwoju gospodarki. Zwiększenie potencjału innowacyjnego poprzez transfer techniki, zarówno w sferze finansowania, jak i wdrażania nowych rozwiązań oraz poprawa zdolności konkurencyjnej, rozumianej jako zdolności do zapewnienia rozwoju w warunkach gospodarki otwartej, to najważniejsze problemy, przed którymi stoi gospodarka Polski. Jednakże w warunkach transformacji jest bardzo trudno oszacować, jakie elementy systemów naukowo-technicznych mają największe szanse na przetrwanie i rozwój, i jakie będą skutki ich wpływu na konkurencyjność. Określenie strukturalnych i instytucjonalnych warunków układów technologicznych wymaga głębokiej analizy krajowych systemów innowacji (KSI). Należy również zwrócić uwagę na dwa dodatkowe czynniki, które wynikają ze zmian instytucjonalnych współczesnych społeczeństw i wzrostu ich zasobów, a które wchodzą w skład krajowych systemów innowacji. Są to: 1 ) zmiana układów międzynarodowych i proces globalizacji; 2) narodowe cechy rynku, instytucje akademickie i państwowe, a w szczególności ich wewnętrzne możliwości adaptacyjne i środowisko społeczne.

The Central and East European Countries (CEECs) are in a period of intensive modernisation of their production capabilities. Its structure is in a way outdated and doesn't meet the demands of the international trade competition. This is mainly the result of the legacy left over after the centrally-planned system during which innovation was not considered as a priority factor of economic growth and future development. Meanwhile, innovativeness is very important for the CEECs in the use of a chance appearing as a result of liberalisation of the international flows of the production factors and globalisation. The globalisation of the CEE economies seems to follow a different path than that of the countries which opened up and joined the world economy a few decades ago. The new mode of globalisation has a crucial impact on channels of technology transfer by which the CEE enterprises may now get involved in the international division of labour. The process of globalisation and technology transfer is being increasingly affected by the fragmentation of production which has been currently observed as a new phenomenon in the world economy. Apart from arm's length trade (in capital goods or technology) or equity-based co-operation, a variety of non-equity cbntractual alliances are gaining in importance. The main aim of the paper is to describe and interpret two processes of change in the Polish economy: 1) the role of innovation and technology transfer in the formation of the economic structures with their global and competitive features, and 2) the impact of the innovation changes and market environment on the changes in the technological competitiveness.