REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/10535
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorGutowski, Wojciech-
dc.date.accessioned2021-03-22T10:46:55Z-
dc.date.available2021-03-22T10:46:55Z-
dc.date.issued2020-
dc.identifier.isbn978-83-65696-47-2-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/10535-
dc.description.abstractIn its thematic preoccupations, the present study follows in the footsteps and continues my previous book dedicated to literature of—broadly understood—modernism (Between Initiation and Nothingness. Studies in Modern ist Literature, 2013). I reconstruct and reconsider something that to a certain degree has already been examined critically, namely the status of the Young Poland Movement literature in the dynamic structure of modernism (Part I). I also reflect upon the characteristic features of modernism—its need to pose questions of paramount importance, which bring along with them spiritual anxiety rather than unequivocal answers. It is against this background that I examine certain tendencies observable within the genre of modern “Catholic novel,” which offers mainly consolation for the readers but at the same time iso lates them from the significance of twentieth century “accursed problems” (Part VII). Stefan Grabiński’s works, which fuse modern thinking with the daemonic and the esoteric, are situated on the other end of the above sketched spectrum. The “conflicted” encounter of the two discourses is examined in Part VI. Important emendations to the contemporary picture of the religious awareness in the examined epoch, the issue which I subjected to some preliminary critical refection in From the Emptiness of Heaven to the Religion of Life: Christian Elements in the Literature of Young Poland Movement (2001), are introduced in Part III. The most extreme examples of the contention be-tween modernist artists and the canonical reception of Christianity can be observed in catastrophic and extremely pessimistic revaluations proposed by Kornel Makuszyński’s poetry, in the figure of Salome from Kasprowicz’s Hymns, in the gnostic character of Żeromski’s prose, or in the provocative “Christology” of Stanisław Brzozowski. The unchanging contemporary interest in the works of Tadeusz Miciński and the still growing number of monograph studies and academic articles dedicated to his writings are invitations to a much more synthetic reflection (see two texts in Part IV), but they also demonstrate that a new critical perspective on the author of Nietota is not only possible but required (see the text about Miciński’s feminocentrism). My present study, to a greater degree than it was in my previous books, gives prominence to the groundbreaking and transitional character of modernism. It is discussed in detail in Parts II and V. The studies included in Part II give prominence to the most essential issue, i.e., to epistemological potential—particularly in the context of philosophical dilemmas—of the modernist imagination and its poetic discourses. I argue that the contemporary discussion on this issue is far too “intricate.” Without attempting to outline this discussion or providing my own definite, conclusive remarks, I concentrate on two aspects of the problem at hand: I interpret various poetic approximations of the “infinity” and look into different variations of “apophatic” and “negative” discourse. The part dedicated to vitalism in Polish modern literature (more specifically: to the absence of it) is, in my intention, polemical towards the most prevalent, contemporary views. It also offers a preliminary characteristic of what I refer to as Polish “mortalism” (or “cryptomortalism”). The material included in Part V can be viewed in an analogical manner, i.e. as a preliminary sketch to a possible, separate monograph study. These days the literary cycle as a genre is subject to a thorough critical examination. The literature of the Young Poland Movement gives an abundance of diverse material for such an examination. Arguably, its poetry, especially if we com pare it with the poetry of the interwar period, is notable for its outstandingly sophisticated organization of literary cycles. Some of the texts included in the present study were first published in volumes of post-conference proceedings. In the present edition, the bibliography has been updated and adjusted to the same editorial format. None of the articles that I offer to the reader has been included in my own previous publications.pl
dc.description.sponsorshipKsiążka finansowana ze środków Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.pl
dc.language.isoplpl
dc.publisherWydawnictwo Temida 2, przy współpracy i wsparciu finansowym Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstokupl
dc.relation.ispartofseriesSeria: "Przełomy/Pogranicza". Studia Literackie;40;-
dc.subjectfin de sieclepl
dc.subjectWojciech Gutowskipl
dc.subjectMłoda Polskapl
dc.subjectCzesław Miłoszpl
dc.subjectKazimierz Tetmajerpl
dc.subjectLeopold Staffpl
dc.subjectTadeusz Micińskipl
dc.subjectwitalizmpl
dc.subjectKornel Makuszyńskipl
dc.subjectJan Kasprowiczpl
dc.subjectStefan Żeromskipl
dc.subjectStanisław Brzozowskipl
dc.subjectfeminocentryzmpl
dc.subjectBolesław Leśmianpl
dc.subjectMaria Krzymuskapl
dc.subjectStefan Grabińskipl
dc.subjectproza początku XXI wiekupl
dc.titleW splątanej tkaninie stuleci... : o literaturze polskiej kulturowego przełomupl
dc.title.alternativeIn the Sleaved Fabric of Centuries: On Polish Literature of a Cultural Watershedpl
dc.typeBookpl
dc.rights.holder©Copyright by Wojciech Gutowski, Białystok 2020;-
dc.rights.holder©Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2020;-
dc.description.BiographicalnoteWOJCIECH GUTOWSKI – historyk literatury, profesor zwyczajny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (1998–2014; obecnie, od 2014 r. emeryt, wcześniej: 1969–1998 pracownik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika), kierownik Katedry Polskiej Literatury Nowoczesnej i Ponowoczesnej, swoimi zainteresowaniami badawczymi obejmuje literaturę polską ostatnich trzech stuleci, przede wszystkim skupiając uwagę na epoce Młodej Polski. Jest autorem licznych rozpraw, szkiców, dotyczących m.in. nowoczesnej wyobraźni i świadomości estetycznej, tematyki erotycznej (i szerzej: egzystencjalnej, skupionej wokół „sytuacji granicznych”), motywów sakralnych, literackich konstrukcji cyklicznych. W jego dorobku znajdują się studia syntetyczne, dotyczące całości epoki, jak i opracowania poszczególnych problemów w twórczości m.in. A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, T. Micińskiego, S. Przybyszewskiego, J. Kasprowicza, L. Staffa, S. Grabińskiego, T. Różewicza, J. Iwaszkiewicza, Z. Herberta Opublikował książki monograficzne (W poszukiwaniu życia nowego. Mit a światopogląd w twórczości Tadeusza Micińskiego, 1980; Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, 1992, 2 wyd. 1997; Z próżni nieba ku religii życia. Motywy chrześcijańskie w literaturze Młodej Polski, 2001) oraz zbiory studiów i szkiców (Pasje wyobraźni. Szkice o literaturze romantyzmu i Młodej Polski, 1991; Wśród szyfrów transcendencji. Opublikował książki monograficzne (W poszukiwaniu życia nowego. Mit a światopogląd w twórczości Tadeusza Micińskiego, 1980; Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, 1992, 2 wyd. 1997; Z próżni nieba ku religii życia. Motywy chrześcijańskie w literaturze Młodej Polski, 2001) oraz zbiory studiów i szkiców (Pasje wyobraźni. Szkice o literaturze romantyzmu i Młodej Polski, 1991; Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w literaturze polskiej XX wieku, 1994; Mit – Eros – Sacrum. Sytuacje młodopolskie, 1999; Wprowadzenie do Xięgi Tajemnej. Studia o twórczości Tadeusza Micińskiego, 2002;Konstelacja Przybyszewskiego, 2008; Między inicjacją a nicością. Studia i szkice o literaturze modernizmu, 2013). Jest także edytorem twórczości T. Micińskiego (Poematy prozą, 1985; Wybór poezji, 1999; Xiądz Faust, 2008) oraz współedytorem dwóch tomów Pism rozproszonych, t. 1: Eseje i publicystyka 1896–1908 (Białystok 2017) wespół z dr M. Bajko oraz tomu 2: Eseje i publicystyka 1909–1914 (Białystok 2018) wespół z dr U. M. Pilch.pl
dc.description.referencesBraun K., Dzień świadectwa. Poznań 2005.pl
dc.description.referencesBrzozowski S., Komentarze poetyckie, wybór i wstęp M. Wyka, oprac. M. Urbanowski, Kraków 2001.pl
dc.description.referencesGrabiński S., Utwory wybrane, t, 1–3, oprac. A. Hutnikiewicz, Kraków 1980.pl
dc.description.referencesGrabski M., Ksiądz Rafał (2010, Ksiądz Rafał. Niespokojne czasy (2011).pl
dc.description.referencesGrzegorczyk J., [cykl] Przypadki księdza Grosera [Adieu, Trufle, Cudze pole] 2002–2007, Perła [2016].pl
dc.description.referencesHulewicz J., Aruna, Kościanki – Poznań 1924; Joachim Achim, Kościanki 1920; Kain, Poznań 1920.pl
dc.description.referencesKasprowicz J., Utwory literackie, t. 4 w: Tenże, Pisma zebrane, oprac. R. Loth, Kraków 1984.pl
dc.description.referencesLeśmian B., Poezje zebrane, oprac. J. Trznadel, Warszawa 2010.pl
dc.description.referencesMiciński T., Nauczycielka, wersja 1 w: „Czas” 1894; wersja 2 w: T. Miciński, Dęby czarnobylskie, Warszawa 1911; Nietota. Księga tajemna Tatr, Warszawa 2007; Utwory dramatyczne, oprac. T. Wróblewska. 4, W mrokach złotego pałacu czyli Bazilissa Teofanu, Kraków 1978; Xiądz Faust. Powieść, oprac. W. Gutowski, Kraków 2008; Walka o Chrystusa, wstęp, oprac. tekstu, przypisy M. Bajko, Białystok 2011; Wita, Warszawa 1930; Wybór poezji, wstęp i oprac. W. Gutowski, Kraków 1999.pl
dc.description.referencesMiłosz Cz., Wiersze wszystkie, Kraków 2011.pl
dc.description.referencesPrzerwa-Tetmajer K., Poezje, Warszawa 1980.pl
dc.description.referencesPrzybyszewski S., Dzieci nędzy, Warszawa 2013.pl
dc.description.referencesPseudo-Dionizy Areopagita, Teologia mistyczna, w: Tenże Pisma teologiczne. Imiona Boskie. Teologia mistyczna. Listy, przeł. M. Dzielska, Kraków 1997.pl
dc.description.referencesSchopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, przeł. J. Garewicz, t. I, Warszawa 1994.pl
dc.description.referencesStachura E., Poezja i proza, t. 1–5, Warszawa 1982.pl
dc.description.referencesStaff L., Poezje zebrane, t. 1, Warszawa 1961.pl
dc.description.referencesŻeromski S., Przedwiośnie, Warszawa 1964.pl
dc.description.referencesBadowska K., „Godzina cudu”. Miłość i erotyzm w twórczości Stanisława Przybyszewskiego, Łódź 2011.pl
dc.description.referencesBarrow D., Książka o niczym, przeł. Ł. Lamża, Kraków 2015.pl
dc.description.referencesBolecki W., Modalności modernizmu. Studia, analizy, interpretacje, Warszawa 2012.pl
dc.description.referencesBolewski J. SI, Nic jak Bóg. Postacie iluminacji Wschodu i Zachodu, Warszawa 1992.pl
dc.description.referencesCzabanowska-Wróbel A., Złotnik i śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu, Kraków 2009.pl
dc.description.referencesCykl literacki w Polsce, pod red. K. Jakowskiej, B. Olech i K. Sokołowskiej, Białystok 2001.pl
dc.description.referencesGutowski W., Konstelacja Przybyszewskiego, Toruń 2008.pl
dc.description.referencesTegoż, Między inicjacją a nicością. Studia i szkice o literaturze modernizmu, Bydgoszcz 2013.pl
dc.description.referencesTegoż, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997.pl
dc.description.referencesTegoż, Wprowadzenie do Xięgi Tajemnej. Studia i szkice o twórczości Tadeusza Micińskiego, Bydgoszcz 2001.pl
dc.description.referencesTegoż, Z próżni nieba ku religii życia, Kraków 2008.pl
dc.description.referencesHodrova D., Le Roman initiatique, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, XXXIX, z. 1–2.pl
dc.description.referencesHutnikiewicz A., Żeromski, Warszawa 1983.pl
dc.description.referencesTegoż, Młoda Polska, Warszawa 1994.pl
dc.description.referencesTegoż, Twórczość literacka Grabińskiego (1887–1936), Toruń 1959.pl
dc.description.referencesIgliński G., Świadomość grzechu, cierpienia i śmierci w „Hymnach” Jana Kasprowicza, Olsztyn 1999.pl
dc.description.referencesJocz A., Przypadek „osy rozbójniczej”. Rozważania o gnostycyzmie i neognozie w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku, Poznań 2009.pl
dc.description.referencesŁawski J., Wyobraźnia lucyferyczna. Szkice o poemacie Tadeusza Micińskiego „Niedokonany. Kuszenie Chrystusa Pana na pustyni”, Białystok 1995.pl
dc.description.referencesTegoż, Erudycja – indywiduacja – inicjacja. O „Xiędzu Fauście” Tadeusza Micińskiego, w: Z problemów prozy – powieść inicjacyjna, pod red. W. Gutowskiego i E. Owczarz, Toruń 2001.pl
dc.description.referencesTegoż, Ukrzyżowanie Prometeusza. Przemiany mitu w „Xiędzu Fauście” Tadeusza Micińskiego, w: Mity Śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, pod red. J. Ławskiego i K. Korotkicha, Białystok 2008.pl
dc.description.referencesPodraza-Kwiatkowska M., Symbolizm i symbolika w literaturze Młodej Polski, Kraków 1976 i wyd. następne.pl
dc.description.referencesTejże, Somnambulicy – dekadenci – herosi, Kraków 1985.pl
dc.description.referencesTejże, Wolność i transcendencja. Studia i eseje o Młodej Polsce, Kraków 2001.pl
dc.description.referencesTejże, „Bacz, o człowiecze, co głęboka noc rzecze”. Z rozważań nad literackim doświadczeniem nocy, w: Labirynty – kładki – drogowskazy. Szkice o literaturze od Wyspiańskiego do Gombrowicza, Kraków 2011.pl
dc.description.referencesPopiel M., Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 1999.pl
dc.description.referencesPróchniak P., Pęknięty płomień. O pisarstwie Tadeusza Micińskiego, Lublin 2006.pl
dc.description.referencesStala M., Pejzaż człowieka. Kraków 1994.pl
dc.description.referencesStulecie Młodej Polski, praca zbior. pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995.pl
dc.description.referencesWalas T., Dynamika wewnętrzna światopoglądu Młodej Polski, w: Porównania. Studia o kulturze modernizmu, pod red. R. Zimanda, Warszawa 1983.pl
dc.description.referencesWokół nihilizmu, praca zbior. pod red. G. Sowińskiego, Kraków 2001.pl
dc.description.referencesGranice „mocne”, „ostre” czy zanikające? Spór o znaczenie polskiego fin de siecle’u, w: Literackie zmierzchy dziewiętnastowieczności, pod red. S. Brzozowskiej i A. Mazur, Opole 2013pl
dc.description.referencesMłoda Polska według Czesława Miłosza, w: Pogranicza, cezury, zmierzchy Czesława Miłosza, studia pod red. A. Janickiej, K. Korotkicha, J. Ławskiego, Białystok 2012, s. 329–341.pl
dc.description.referencesArtura Hutnikiewicza badania nad Młodą Polską, „Przegląd Artystyczno-Literacki” 1996, nr 3, s. 12–16.pl
dc.description.referencesMłodopolskiej poezji kłopoty z nieskończonością (Kazimierz Tetmajer, Leopold Staff, Tadeusz Miciński), w: Przekleństwo i harmonia nieskończonego. Z zagadnień literatury Młodej Polski i epok późniejszych, pod red. K. Badowskiej, Łódź 2014, s. 13–67.pl
dc.description.referencesWątpliwa hipoteza witalizmu w polskiej literaturze nowoczesnej, w: Młodopolski witalizm, modernistyczne witalizmy, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel i U. M. Pilch, Kraków 2016, s. 35–61.pl
dc.description.referencesMłoda Polska w „obłoku niewiedzy”. Uwagi do wczesnomodernistycznych nihilologii, w: Światopoglądy modernizmu. Literatura lat 1890–1918, pod red. K. Badowskiej i K. Kołodziej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, Łódź 2016, z. 3 (33), s. 51–107.pl
dc.description.referencesProblem tekstu kontr-biblijnego w epoce Młodej Polski. Uwagi wstępne, w: Biblia w literaturze polskiej. Romantyzm – pozytywizm – Młoda Polska, pod red. E. Jakiela i J. Mossakowskiego, Gdańsk 2013, s. 197–218.pl
dc.description.references„Dies irae” autora „Bezgrzesznych lat”. Meandry wyobraźni religijnej w młodopolskiej poezji Kornela Makuszyńskiego, w: Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863–1914, pod red. K. Fiołka, Kraków 2014, s. 451–464.pl
dc.description.references„Salome” Kasprowicza, czyli kreacja w śmierci, w: Jan Kasprowicz. W siedemdziesięciolecie śmierci, pod red. Jana Kaczyńskiego, Olsztyn 1999, s. 133–140.pl
dc.description.referencesTropy gnostyczne w twórczości Stefana Żeromskiego, w: Żeromski. Tradycja i eksperyment, idea i układ J. Ławski, pod red. A. Janickiej, A. Kowalczykowej, G. Kowalskiego, Białystok–Rapperswil 2013.pl
dc.description.referencesChrystus Stanisława Brzozowskiego, w: Stanisław Brzozowski. Powroty, pod red. D. Trześniowskiego, „Radomskie Monografie Filologiczne”, nr 1 (2), Radom 2013.pl
dc.description.referencesWalkiria-pszczoła – kobieta jako figura pełni. Feminocentryzm Tadeusza Micińskiego, „Ruch Literacki” 2016, nr 1, s. 3–27.pl
dc.description.referencesTadeusza Micińskiego zmagania z prozą, w: Czytać Tadeusza Micińskiego. Studia, pod red. A. Czyża, M. Pliszki, S. Sobieraja, Siedlce 2016, s. 17–48.pl
dc.description.referencesArchitektonika światów przedstawionych w powieściach Tadeusza Micińskiego, w: Proza Tadeusza Micińskiego, wstęp J. Ławski, pod red. M. Bajki, W. Gutowskiego, J. Ławskiego, Białystok 2017, s. 31–83.pl
dc.description.references„W mroku gwiazd” w kontekście innych cyklów poetyckich Młodej Polski, w: Polski cykl liryczny, pod red. K. Jakowskiej i D. Kuleszy, Białystok 2008, s. 109–126.pl
dc.description.referencesKonstrukcje cykliczne w poezji Jana Kasprowicza, w: Jego świat. 150-lecie urodzin Jana Kasprowicza, pod red. G. Iglińskiego, Olsztyn 2011, s. 21–40.pl
dc.description.referencesLeśmianowski eros w poetyckich cyklach zaklęty, w: Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, „Radomskie Monografie Filologiczne”, Radom 2012, nr 1, s. 39–55.pl
dc.description.referencesZ księgi przeczuć. Wstęp do Leśmianowskiej poetyki marzenia, w: Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U. M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014, s. 101–115.pl
dc.description.referencesCykl prozy spowiedniczej – konstrukcja czy ekspresja? Na przykładzie Stygmatu Marii Krzymuskiej, w: Cykl literacki w Polsce, pod red. K. Jakowskiej, B. Olech i K. Sokołowskiej, Białystok 2001, s. 203–210.pl
dc.description.referencesCykle narracyjne w „Xiędzu Fauście” Tadeusza Micińskiego, w: Cykl i powieść, pod red. K. Jakowskiej, D. Kuleszy i K. Sokołowskiej, Białystok 2004, s. 155–166.pl
dc.description.referencesAspekty inicjacyjne prozy Stefana Grabińskiego, „Litteraria Copernicana”, Grabiński, pod red. A. Mianeckiego i T. Pudłockiego, Toruń 2013, nr 1, s. 10–41.pl
dc.description.referencesKu pokrzepieniu serc? Możliwości i funkcje „sacro-realizmu” w prozie polskiej początku XXI wieku, w: Sacrum na nowo poszukiwane. O literaturze polskiej po 1989 roku, pod red. M. Ołdakowskiej-Kuflowej, L. Giemzy, Lublin 2015, s. 153–180.pl
Występuje w kolekcji(ach):Książki / Rozdziały (Temida2)

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
W_Gutowski_W_splatanej_tkaninie_stuleci.pdfW_Gutowski_W_splatanej_tkaninie_stuleci43,27 MBAdobe PDFOtwórz
W_Gutowski_W_splatanej_tkaninie_stuleci_okladka.pdf1,27 MBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)