Некаторыя асаблівасці наркамаўкі і тарашкевіцы на прыкладзе выбраных пытанняў звязаных з дзеясловам

Abstract

In connection with the 80th anniversary of the introduction of narkamauka and 95th anniversary of the publication of the first edition of Belarussian grammar for schools by Bronislav Tarashkevich, the paper shows differences between two standards of the Belarusian language, the so called “narkamauka” (the variant of the Belarusian language used after the language reform from 1933, including later language changes up to present day) and the so called “tarashkevica” (the variant of the Belarusian language presented by Bronislav Tarashkevich in his grammar of the Belarusian language). The differences are exemplified by an analysis of issues related to the verb. The paper contains an in-depth analysis of the language material included in three editions (1918, 1929, 1943) of the grammar of Bronislav Tarashkevich. The examples included in these editions are compared with modern standards of the Belarusian language. The comparison also includes Belarusian dialects and various comments of Belarusian linguists, especially Jan Stankievich. The analysis shows that the differences between two standards of the Belarusian language are more profound and concern not only orthography.

W związku z 80. rocznicą wprowadzenia tzw. narkamauki oraz 95. rocznicą publikacji pierwszego wydania Białoruskiej gramatyki dla szkół autorstwa Bronisława Taraszkiewicza, w artykule analizowane są osobliwości występujące pomiędzy dwoma wariantami pisowni białoruskiej (narkamauka i taraszkiewica) na przykładzie czasownika. Wybrane przykłady pokazują różnice dotyczące: bezokolicznika, koniugacji w czasie teraźniejszym, czasowników zwrotnych, czasu przeszłego i przyszłego, trybu rozkazującego i przypuszczającego oraz imiesłowów. Analiza konfrontuje warianty z trzech wydań (z lat: 1918, 1929, 1943) Białoruskiej gramatyki dla szkół autorstwa Bronisława Taraszkiewicza z oficjalnymi wydaniami z różnych lat. W artykule uwzględniono także formy dialektalne oraz komentarze białoruskich językoznawców.