Ад мiфу да лiтаратуры: сюжэты натуралiстычных паданняў у рамантычнай прозе Iспанii i Беларусi

Abstract

У артыкуле даследуецца перайманне матываў i фармальных асаблiвасцей народных натуралiстычных паданняў у прозе рамантычных пiсьменнiкаў еўрапейскай перыферыi, а канкрэтна на аснове прыкладаў з прозы iспанскага лiтаратара Густава Адольфа Бэкера i беларускага пiсьменнiка Яна Баршчэўскага. Дзеля гэтага вызначаюцца адрозненнi i падабенствы розных формаў народнай прозы (казкi, байкi, падання), даследуецца ўплыў падання на рамантычную прозу i прычыны яго перавагi ў гэтым жанры. На аснове гэтых прынцыпаў аналiзуюцца канкрэтныя прыклады часавых i прасторавых элементаў нарацыi (хранатопу) ў мiфалогii i народнай лiтаратуры, а таксама галоўныя рысы пераймання дадзеных элементаў рамантычнымi пiсьменнiкамi. Такiм чынам, у артыкуле раскрываецца роля натуралiстычных паданняў у фармаваннi мастацкiх сiстэм лiтаратараў эпохi рамантызму, што адкрывае новыя перспектывы для еўрапейскай кампаратывiстыкi i гiсторыi лiтаратуры.

W artykule omówiono zastosowanie wątków i form popularnych podań naturalistycznych w prozie romantycznej pisarzy z europejskich peryferii, zwłaszcza w utworach hiszpańskiego prozaika Gustavo Adolfo Bécquer’a i białoruskiego pisarza Jana Barszczewskiego. Wskazano różnice i podobieństwa między takimi formami prozy popularnej jak bajka, legenda, baśń, zbadano wpływ legend na prozę romantyczną i przyczyny jego dominacji w omawianym gatunku. Przeanalizowano także elementy czasu i przestrzeni w narracji mitologicznej i ludowej oraz podstawowe cechy ich zastosowania przez twórców romantycznych. W artykule wskazano na rolę legend w literaturze romantycznej, co otwiera nowe perspektywy w europejskich studiach porównawczych.

In the article we investigate the usage of both motifs and formal particularities of popular naturalistic legends in the prose of romantic writers from European periphery, especially in books written by Spanish prose writer Gustavo Adolfo Bécquer and Belarusian prose writer Jan Barˇsˇce˘uski. We determine similarities and differences between various forms of popular prose (fairy tales, fables and legends) and investigate the influence of legends on the prose of the romantic period and the reasons for its dominance in the given genre. Based on these principles, we analyze specific examples of time and space elements of the narration in mythology and folklore, as well as the main features of the usage of the aforementioned elements by romantic writers. The article therefore uncovers the role of naturalistic legends in the formation of the literary systems of romantic period, which opens new perspectives for European comparative and literary studies.