Wzorzec kobiety w prasie dla katoliczek w Polsce międzywojennej: przypadek periodyku „Kuźniczanka” (1931–1936)

Abstract

Celem artykułu było ukazanie wzorca osobowego kobiety w Polsce międzywojennej na przykładzie czasopisma „Kuźniczanka”, katolickiego organu prasowego Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem. Przedstawiono w nim historię edukacyjnej placówki założonej pod koniec XIX w. przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską, wybitną działaczkę społeczną, patriotkę, propagatorkę idei żeńskiego szkolnictwa gospodarczego. Zamoyska dokonała recepcji idei „szkół życia chrześcijańskiego” według metody zakonu oratorian. Swoim postępowaniem dała świadectwo wzorcowego życia kobiety zaangażowanej w pracę na rzecz dobra wspólnego. Analiza zawartości czasopisma „Kuźniczanka” pozwoliła na poznanie sposobów kreowania i upowszechniania ideału kobiety, która w systemie patriarchalnym spełniała rolę społeczną uwarunkowaną płcią, biologią, tradycją, wierzeniem religijnym. We wzorzec wkomponowane były cechy Jadwigi Zamoyskiej łączącej katolicką duchowość z pragmatyzmem organizatorki życia domowego. Dbała o to, by praca pro bono była źródłem radości i szczęścia kobiet, które prowadziły pracę edukacyjną, wychowawczą, charytatywną. Na łamach czasopisma zamieszczano fragmenty jej memuarów, listów i rozmyślań o naukach płynących z Ewangelii. Ponadto redaktorki i publicystki troszczyły się o to, by czytelniczki „Kuźniczanki” otrzymywały wiadomości o europejskich intelektualistach katolickich, o ich najnowszych publikacjach z zakresu teologii, pedagogiki, psychologii. Informacje o uczennicach i absolwentkach Szkoły Domowej Pracy Kobiet zawierały praktyczne wskazówki dotyczące wzorca Polki, katoliczki, obrończyni wiary religijnej i promotorki patriotyzmu.

The purpose of the article was to show the image of the woman in the interwar Poland, based on “Kuźniczanka” (1931–1936), a Catholic magazine. The article presents the history of Szkoła Domowej Pracy Kobiet (School of House Work for Women), founded at the end of the 19th century by Jadwiga Zamoyska (née Działyńska) – an eminent social activist, a patriot and a Catholic. Her life was an example of an ideal life of a woman dedicated to work for the common good. The analysis of “Kuźniczanka” let us find out how the image of the ideal woman was created. Especially when remembering that the interwar period society was patriarchal. The model woman’s traits were based on Jadwiga Zamoyska’s – a Catholic and a home life organizer. She was doing everything to assure that the free job of teaching, bringing up and charity was a source of joy for women. The magazine was publishing pieces of her journals, letters and thoughts on Gospel as a source of knowledge. Furthermore, the authors were assuring that the readers were receiving news about the European Catholic intellectuals – especially their articles about theology, pedagogy and psychology. There were also texts about pupils and graduates of Szkoła Domowej Pracy Kobiet – who were shown as examples of Polish women, Catholics, defenders of the faith and patriots.