Geopolityczne konsekwencje traktatu wersalskiego

Abstract

Niniejszy artykuł jest próbą odniesienia się do problemów, z którymi zetknąłem się prowadząc seminaria na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe. Wiążą się one z obserwowanym wśród studentów powrotem zainteresowania geopolityką. Nie chodzi tu tylko o „powrót do geopolityki” na poziomie rozważań akademickich, ale o dość szeroko wykorzystywaną obecnie manierę wyjaśniania rzeczywistości międzynarodowej i problemów bezpieczeństwa za pomocą koncepcji geopolitycznych. Geopolityka postrzegana jest tu jako doskonałe narzędzie służące wyjaśnianiu polityki międzynarodowej, ale też historii opartej na determinantach geograficznych i realizmie politycznym. Ma być swoistym równaniem, z którego po naniesieniu odpowiednich danych mogą wynikać konkretne wnioski dotyczące strategii i polityki. Co ciekawe, młodzież akademicka ma spore trudności zarówno ze zdefiniowaniem obiektu swoich rozważań, jak też z rozróżnieniem świadomej strategii geopolitycznej od strategii wymuszanej uwarunkowaniami geograficznymi. Mając to na względzie zacząłem bliżej przyglądać się, a następnie analizować konkretne fakty przykładając do nich „matrycę” geopolityki. Rezultatem tych badań jest m.in. niniejszy tekst, w którym analizuję bardzo interesujący moment historii, kiedy to załamywały się stare koncepcje polityczne, a na ich miejscu wyrastały nowe – także geopolityczne.

The following article is an attempt to refer to problems I have encountered during my seminars held within the National Security course. They concern a rebirth of interest in geopolitics that one can observe among the students. This doesn’t mean only “the return to geopolitics” in academic inquiries, but a widespread tendency to explain questions of international relations and security in terms of geopolitical conceptions. Geopolitical theories are used not only to explain international politics, but also historical developments determined by geographic factors, and with political realism in view. Geopolitics is treated as a kind of formula that, if supplied with adequate data, should give concrete answers regarding strategies and policies. What is interesting is that the academic youth has difficulties with both defining the object of their inquiries, as well as with distinguishing between a conscious geopolitical strategy and strategies forced by geographic circumstances. Keeping that in mind, I began to investigate and analyze particular facts by placing them on a geopolitical matrix. The following article presents the results of my research, in which I focus on a very interesting moment in history, when old political conceptions broke down, making room for new ones - also geopolitical.