Chrześcijańskie dziedzictwo imiennicze utrwalone w nazwiskach mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz

Abstract

This monograph focuses on contemporary surnames of people from Podlasie region formed from forenames of Christian motivation. Anthroponyms identifying people living in three towns: Bielsk Podlaski, Hajnówka and Siemiatycze were analysed. The aim of this study is to emphasize the pronounced effect of Christian forenames in the creation of contemporary surnames, and thus to pinpoint the influence of Christian heritage on the anthroponymy of today’s Podlasie. Forenames associated with the Christian religion constitute a fundamental part of the local anthroponymic system in the Polish-Ruthenian borderland. The large diversity of forename variants is also remarkable. The reasons for this go beyond the aim of achieving nominative and differentiative functions. Their diversity is primarily the result of ethno-onomastic processes that have taken place in Podlasie over the centuries. Local systems for the formation of forenames and surnames have been established on the foundation of coexisting and interacting cultures and languages. Nevertheless, Polish and East Slavic components were dominant and they stemmed from two traditions – that of the Latin West and the Byzantine East, both influenced by Christianity.

Praca jest poświęcona współczesnym nazwiskom Podlasian utworzonym od imion posiadających motywację chrześcijańską. Materiał badawczy obejmuje antroponimy identyfikujące mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz. Celem opracowania jest podkreślenie produktywnego udziału imion chrześcijańskich w kreacji współczesnych nazwisk, a tym samym zaakcentowanie wpływu dziedzictwa chrześcijańskiego na antroponimię współczesnego Podlasia. Na pograniczu polsko-ruskim imiona związane z nurtem chrześcijańskim stanowią fundamentalną część lokalnego systemu nazewniczego. Uwagę zwraca też ogromna różnorodność form imiennych. Jej przyczyn należy upatrywać nie tylko w realizacji funkcji nominacyjno-dyferencjacyjnych. Ich zróżnicowanie jest przede wszystkim konsekwencją procesów etno-onomastyczych, jakie zachodziły na obszarze Podlasia na przestrzeni stuleci. Lokalne systemy – imienniczy i nazwiskowy – konstytuowały się na kanwie koegzystencji i wzajemnego oddziaływania różnych kultur i różnych języków. Dominującymi jednak okazały się komponenty polski i wschodniosłowiański, które wyrosły na dwóch tradycjach – łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu, posiadających wspólny mianownik chrześcijański.