Polska Kronika Filmowa (1944–1994). Obrazy komunikowania politycznego, ss. 385

Abstract

Celem przygotowanej rozprawy doktorskiej było przedstawienie ważnego kanału przekazu treści politycznych, społecznych, kulturalnych, jakim była Polska Kronika Filmowa. Wykorzystano różne rodzaje definicji komunikowania politycznego, szczególnie w ujęciu substancjalnym, a więc z poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie o treść komunikatów, oraz w ujęciu procesualnym, pozwalającym na rekonstrukcję czynności kształtowania, wysyłania i przetwarzania komunikatów politycznych przy ekspozycji konkretnego podmiotu politycznego. Kronika była magazynem filmowym wydawanym w latach 1944–1994. W trakcie działalności spełniała szereg ważnych funkcji komunikacyjnych: informacyjną, propagandową, rozrywkową. W pracy deskrypcji poddano filmowe obrazy dokumentalne przygotowane przez zespół redakcyjny PKF. Szczegółowemu oglądowi poddano propagandowe obrazy państwa, społeczeństwa, kultury. Rozprawa doktorska składa się ze wstępu, sześciu rozdziałów, zakończenia, wykazu źródeł i opracowań oraz wykazu tabel. W pracy przyjęto ujęcie chronologiczno-problemowe. Wybór ujęcia spowodowany był wielością pozyskanych materiałów źródłowych. Podejście to pozwoliło w większym stopniu usystematyzować materiał badawczy. Rozdziały pracy mają jednorodną strukturę, wszystkie składają się z trzech podrozdziałów. W rozdziale pierwszym zaprezentowano teoretyczne aspekty komunikowania politycznego PKF, odniesiono się do inspiracji historycznych, opisano funkcjonowanie redakcji PKF. W rozdziale drugim zaprezentowano obrazy komunikowania politycznego PKF w okresie stalinizmu. Szczególną uwagę skupiono na propagandowych obrazach formułującego się powojennego państwa, zaprezentowano wzory osobowe stalinowskiego społeczeństwa, przedstawiono katalog wrogów politycznych. W rozdziale trzecim opisano funkcjonowanie państwa, społeczeństwa i kultury w okresie gomułkowskim. Szczególną uwagę zwrócono na propagandowy obraz I sekretarza, funkcjonowanie społeczeństwa w okresie małej stabilizacji i prowadzoną w państwie komunistycznym politykę kulturalną. W rozdziale czwartym zaprezentowano komunikowanie polityczne PKF w dekadzie sukcesu Gierka. Szczególną uwagę skupiono na propagandowym wizerunku obrazów I sekretarza, industrializacji państwa, funkcjonowania społeczeństwa w dekadzie sukcesu i prowadzonej polityki kulturalnej. Rozdział piąty poświęcono komunikowaniu politycznemu PKF w latach 80., a w ostatnim szóstym rozdziale przedstawiono komunikowanie polityczne PKF w czasie przemian ustrojowych w Polsce. Szczególną uwagę skupiono na propagandowych obrazach państwa, społeczeństwa w okresie terapii szokowej Leszka Balcerowicza i kultury. W dysertacji zostały użyte dwie techniki badawcze: analiza zawartości mediów i technika wywiadu. Ponadto wykorzystano metodę analizy systemowej. Eksploracji badawczej poddano zasoby archiwalne zdeponowane w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Akt Nowych, Filmotece Narodowej.

The aim of the doctoral dissertation was to present the political communication an important channel of the political, social and cultural content of the Polish Film Chronicle (Polska Kronika Filmowa, PKF). Various types of political communication definitions were used, in particular: in substantial terms, which we can understand as seeking answers to the question about the content of communications, and in a processual approach, allowing for a reconstruction of activities concerning shaping, sending and processing political messages while displaying a specific political subject. The Polish Film Chronicle was a film magazine published in the years 1944–1994. During its activity, it fulfilled a number of important communication functions: information, propaganda and entertainment. Documentary film images prepared by the PKF editorial team were subjected to the work of the descriptor. A detailed overview was given to propaganda images: the state, society of culture. The doctoral dissertation consisted of an introduction, six chapters, conclusions, a list of sources and studies (bibliography or references), and a list of tables. A chronological and problematic approach was adopted in the work. The choice of approach was caused by the multitude of acquired source materials. The chronological and problematic approach made it possible to systematise the research material to a greater extent. The chapters have a homogeneous structure, and all consist of three subchapters. The first chapter presents the theoretical aspects of the PKF political communication, refers to historical inspirations, describes the functioning of the PKF editorial office. The second chapter presents images of political communication of the PKF during the Stalinist period. Particular attention was focused on propaganda images of the post-war state, personal patterns of Stalinist society were presented, a catalog of political enemies was presented. The third chapter describes the functioning of the state, society and culture in the Gomułka period. Particular attention was paid to the propaganda image of the first secretary, the functioning of the society during the period of small stabilization and the cultural policy pursued in the communist state. The fourth chapter presents the political communication of PKF during the decade of Gierek’s success. Particular attention was given to the propaganda image of the first secretary, the state’s industrialisation, the functioning of society in the decade of success and cultural policy. The fifth chapter was devoted to the political communication of the PKF in the 1980s, while the last six chapter presented political communication of the PKF in the period of political changes in Poland. Particular attention was paid to the state propaganda images, society during the shock therapy of Leszek Balcerowicz and culture. The dissertation used two research techniques: the media content analysis and the interview technique. In addition, the system analysis method was used. The archival resources deposited in the archives of Instytut Pamięci Narodowej [Institute of National Remembrance], Archiwum Akt Nowych [Central Archives of Modern Records] and Filmoteka Narodowa [National Film Archive] were subject of exploration.