Mechanizm odwrotnego obciążenia podatkiem od towarów i usług transakcji krajowych

Abstract

Główną hipotezą pracy jest założenie, że mechanizm odwrotnego obciążenia podatkiem od towarów i usług jest skutecznym narzędziem ochrony przed nadużyciami w zakresie podatku od towarów i usług. W pracy przedstawiono zarys historyczny podatków obrotowych, do których zaliczany jest podatek od towarów i usług. Zaprezentowano podstawowe elementy systemu podatku od wartości dodanej. Dokonano analizy przepisów obowiązujących w prawie Unii Europejskiej, które dotyczą mechanizmu odwrotnego obciążenia. W dalszej części przedstawiono rozwiązania dotyczące mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do transakcji krajowych obowiązujące w Polsce oraz w wybranych państwach Unii Europejskiej. Dokonano również analizy skuteczności stosowanych rozwiązań. Przeanalizowano jakie skutki na sferę budżetową w Polsce oraz na sferę przedsiębiorstw wywarło wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do transakcji krajowych. W ostatniej części pracy omówiono wady oraz zalety mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem od towarów i usług. Podjęto również próbę przedstawienia rozwiązań, które mogłyby ułatwić bądź usprawnić stosowanie tego mechanizmu. Przeprowadzone badania dowiodły, że stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem VAT stanowi skuteczne narzędzie do ochrony interesów budżetu państwa oraz przedsiębiorstw funkcjonujących w branżach objętych tym mechanizmem. Dla realizacji założonych celów rozprawy zastosowano pięć zasadniczych metod badawczych: dogmatycznoprawną, empiryczno-prawną, historyczno-prawna, metodę prawnoporównawczą oraz metodę ilościową.

The subject of this doctoral thesis is the taxation of domestic transactions with value added tax (VAT), using the reverse charge mechanism. The thesis presents a historical outline of turnover taxes, including value added tax. Firstly, the indications that the currently operating value added tax is the optimal solution that could be used for taxation of turnover of goods and services so far were presented. In addition, the first part of the work describes the most importan elements of the value added tax system, constituting the basis for further discussion on the reverse charge mechanism. Furthermore, an analysis of the provisions of European Union’s law applied to the reverse charge mechanism was made. The history of this solution was presented, and its original application was discussed. Additionally, the main assumptions of the reverse charge mechanism were presented. Regarding a reverse charge mechanism of VAT taxation of domestic transactions, the discussion to the admissibility of applying such solution was also made. The last part of the work discusses the advantages and disadvantages of the reverse charge mechanism of VAT taxation. An attempt to present solutions that could facilitate or improve the use of this mechanism was also made. The conducted research proved that the application of the reverse VAT mechanism is an effective tool not only to protect the interests of the state budget, but also to protect the interests of enterprises operating in the sectors covered by this mechanism. There were five basic research methods were applied for the purposes of the dissertation's objectives: dogmatic, empirical and legal, historical and legal, comparative legal method and quantitative method.