„Na tym najpiękniejszym ze światów”. Proza wspomnieniowa Michała Głowińskiego: pamięć, poetyka, recepcja

Abstract

Dysertacja jest próbą syntetycznego ujęcia dorobku literackiego uznanego badacza literatury – Michała Głowińskiego. Materiał badawczy obejmuje utwory o charakterze wspomnieniowo-refleksyjnym, wśród których przeważają, poza autobiografią Kręgi obcości (2010) i wywiadem-rzeką, małe formy narracyjne, eseje, opowiastki opublikowane w zbiorach: Czarne sezony (1998), Przywidzenia i figury. Małe szkice 1977–1997 (1998), Magdalenka z razowego chleba (2001), Historia jednej topoli (2003), Kładka nad czasem. Obrazki z Miasteczka (2006), Fabuły przerwane. Małe szkice 1998–2007 (2008), Carska filiżanka (2016). Częściowy przedmiot analizy stanowią też eseje naukowe zawierające fragmenty autobiograficzne umieszczone w zbiorach Skrzydła i pięta (2004) czy Rozmaitości interpretacyjne (2014). Rozprawa powstała w celu odpowiedzi na pytanie: czym jest proza wspomnieniowa Michała Głowińskiego, o czym świadczy, co ostatecznie wyraża? Dysertację podzielono na pięć części (Wprowadzenie do obszaru badań, Świat zapamiętany, Świat zapisany, Świat odczytany, Konkluzje). W poszczególnych rozdziałach analizowane są kolejno: kariera naukowa pisarza-badacza, dominujące w jego prozie przestrzenie tematyczne porządkujące narrację, sposoby językowego zapisu doświadczeń, recepcja twórczości autora Carskiej filiżanki, jego intencje i priorytety. Wnioski końcowe skłaniają do refleksji. Interpretowane pisarstwo jest nie tylko formą historycznego świadectwa i wyznania-autoterapii, ale przede wszystkim wyrazem zmiennego w czasie światopoglądu.

The dissertation is an attempt at a synthetic approach to the literary output of the recognized literature researcher - Michał Głowiński. The research material includes works of memories and reflections, among which, apart from the autobiography Circles of strangeness (2010) and river intelligence prevail, small narrative forms, essays, stories published in the collections: Black Seasons (1998), Addictions and figures. Little Sketches 1977–1997 (1998), Madeleine from wholemeal bread (2001), The history of one poplar tree (2003), Footbridge Over Time. Pictures from the Town (2006), Storylines interrupted. Little Sketches 1998–2007 (2008), Tsarist Cup (2016). Part of the analysis are also scientific essays containing autobiographical fragments placed in the collection of Wings and Heel (2004) and Interpretative Varieties (2014). The dissertation was created to answer the question: what is Michał Głowiński's memories of prose, what does he testify, what does he ultimately express? The dissertation is divided into five parts (Introduction to the research area, Remembered World, Written World, Readed World, Conclusions). In individual chapters, the following are analyzed: the academic career of the writer-researcher, the thematic spaces dominating in his prose ordering the narrative, ways of linguistic recording of experience, reception of the work of the author of the Tsar's cup, his intentions and priorities. The final conclusions lead to reflection. Interpreted writing is not only a form of historical testimony and confession-autotherapy, but above all an expression of a worldview that changes over time.