O prostych przyczynach i dalekosiężnych konsekwencjach nierozumienia poezji. Uwagi na marginesie wiersza

Abstract

Do zrozumienia dzieł poetyckich dawnych epok niezbędna jest znajomość kulturowego i cywilizacyjnego kontekstu, w jakim utwory te powstawały. Wiersz Juliana Tuwima, choć odnosi się do rzeczywistości pozornie niezbyt odległej (bo do polskiego przedwojennego gimnazjum), może nastręczyć jednak spore trudności. Niemal całkowite wyeliminowanie z polskich szkół nauczania łaciny i literatury klasycznej, oprócz innych szkód sprawia także, że wiersze takie jak ‘Nad Cezarem’ stają się hermetyczne. Ograniczanie znajomości starożytnych języków i kultury klasycznej pojawia się, choć nie w tak drastycznej, jak w Polsce, formie w wielu krajach europejskich. Obecnie obserwuje się prace zarówno nad nowoczesnymi metodami nauczania w szkołach jak i sposobami powrotu do świadomości społecznej dokonań kultury antycznej. Brak zakorzenienia w tradycji technokratycznych elit europejskich mieć może bowiem bardziej dalekosiężne i negatywne skutki, niż ‘tylko’ nierozumienie poezji.

To understand poetic compositions of past times one needs to know the cultural and civilization context of the era they were written in. Julian Tuwim’s poem though at first seems to be about quite recent time (Polish interwar period junior high school ) may cause difficulties in interpretation. The lack of Latin and classical literature in contemporary Polish schools causes the poems such as Nad Cezarem becoming difficult to understand. Many other European countries have also limited their teaching of ancient languages and classical culture but not to such a degree as in Poland. There are now many attempts to present to broader audiences the outcomes of ancient cultures and modern teaching methods in schools. The lack of tradition in technocratic European elites may have a far more reaching and negative consequences than ‘just’ misunderstanding poetry.