Powroty do dzieciństwa, czyli o nostalgicznej podróży w czasie w poezji Juliana Tuwima (na wybranych przykładach)

Abstract

W artykule zostały poddane analizie wiersze Juliana Tuwima poświęcone jego dzieciństwu. Liryki te odczytywane w kontekście całościowo potraktowanej twórczości poety ujawniają swój pełny sens. Dzieciństwo okazuje się tylko pretekstem do tego, aby mówić o sprawach dla człowieka najważniejszych – o doświadczeniu temporalnym. Tuwim stworzył własny styl poetycki. Jego poezja jest przesycona lękiem przed przemijaniem i śmiercią. To one stają się jednym z głównych motywów jego poezji. To sprawia, że poezja Tuwima jest tragiczna. Życie było dla niego obrazem umierania. Jego poezję wypełnia metafizyczny lęk, dlatego Tuwim jest poetą śmierci. Jest on poetą „rzeczy ostatecznych i rzeczy pierwszych”. Ratunkiem dla poety staje się akt kreacji, kiedy z chaosu rodzi się ład świata. Poezja była dla niego czymś więcej niż rzemiosłem, była środkiem prowadzącym ku prawdzie i ocaleniu. Obraz dzieciństwa w wierszach Tuwima wyróżnia się realizmem w oddaniu szczegółów oraz plastycznością dzięki odtworzeniu doznań zmysłowych. Obrazy dzieciństwa w analizowanych wierszach Tuwima, wykreowane na gruncie poetyckiej wyobraźni, zostały wpisane w estetyczną przestrzeń pamięci. Siłą napędowych tych wierszy jest nostalgia. Dlatego analizowane wiersze o dzieciństwie jako o czasie straconym i o czasie odzyskanym, dają się wpisać w jeden z głównych nurtów Tuwima poezji, jakim jest próba opanowania chaosu.

In the article were analyzed Julian Tuwim's poems devoted to his childhood. These lyrics, read in the context of the poet's works, reveal their full meaning. Childhood is only a pretext to talk about matters the most important for man - temporal experience. Tuwim created his own poetic style. His poetry is overwhelmed with fear of passing and dying. They are one of the main motives of his poetry. This makes Tuwim's poetry a tragic one. Life was an image of dying for him. His poetry is filled with metaphysical fear that is why Tuwim is the poet of death. He is a poet of "ultimate things and first things". The act of creation becomes the life of a poet when chaos brings the order of the world. Poetry was more than a craft for him, a means of leading to truth and salvation. The picture of childhood in Tuwim's lyrics is characterized by realism in detail and plasticity through the reconstruction of sensory experiences. The images of childhood in Tuwim's poetry, created on the ground of poetic imagination, have been inscribed in the aesthetic memory space. The driving force behind these poems is nostalgia. Therefore analyzed poems about childhood as lost time and recovered time, can be entered into one of the mainstream of Tuwim poetry, which is an attempt to control chaos.