Formacja patriotyczna żołnierzy Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie (1939-1945)

Abstract

All of the chaplains of the Polish Air Force in the West during World War II were Roman Catholic priests. They were delegated to the pastoral ministry of soldiers serving in air units in RAF bases, assigned to a given pastoral area. Their duties included: celebrating Sunday Masses, administration of sacraments (Baptism, Matrimony), visiting the sick and wounded in hospitals, celebrating funerals, as well as hearing confessions, everything connected with the spiritual care and support for the air force soldiers. The chaplains served Poles who fought far from their families, often without any news about them since the beginning of the war. Even if contact with their families could be established, the soldiers remained concerned and uncertain about the future of their relatives living under the German and Russian occupation. The chaplains had to make efforts to keep up the morale in the ranks. They played a significant role not only in the spiritual and religious formation of soldiers but also their patriotic formation. The purpose of this formation was to shape in them not only the mature attitude of Christian soldiers, but also a deep love for their Homeland (patriotism).

Po katastrofie kampanii wrześniowej w 1939 roku wielu polskich żołnierzy udało się do Francji i Wielkiej Brytanii w celu kontynuowania walki z Niemcami. Wśród nich pokaźną grupę stanowili lotnicy. Dla nich Biskup Polowy Józef Gawlina zorganizował specjalne duszpasterstwo, złożone z kilkudziesięciu księży diecezjalnych i zakonnych. W swoich dokumentach, kazaniach i innych wystąpieniach hierarcha wydawał praktyczne wskazówki dotyczące istotnych elementów posługi duszpasterskiej. Wśród nich, oprócz wątków ściśle religijnych, zalecał także ustawiczną formację patriotyczną. Dotychczas, poza wyjątkami, niewielu badaczy zajmowało się tym specyficznym rodzajem duszpasterstwa (A. F. Kowalkowski, J. Łupiński, W. Zmyślony). Autor niniejszej publikacji, na podstawie Dziennika ks. Mikołaja Sasinowskiego oraz innych dostępnych źródeł, analizuje realizację postulatu bp. J. Gawliny formacji duszpasterskiej i patriotycznej wśród polskich lotników.