Genezis z Ducha. Antylogos Juliusza Słowackiego

Abstract

Artykuł koncentruje się na analizie różnych wersji tekstu Genezis z Ducha Juliusza Słowackiego jako próbie przekazania czytelnikom tworzonej w tym utworze oraz innych, napisanych w latach 1844‒1849, tzw. filozofii genezyjskiej. Stanowi próbę kodyfikacji doznań mistycznych autora oraz objawionego mu wówczas systemu filozoficznego, zawierającego obraz duchów podążających ku zjednoczeniu z Bogiem poprzez kolejne materialne inkarnacje. Podstawowym dogmatem tej filozofii są końcowe słowa Genezis z Ducha „wszystko przez Ducha i dla Ducha stworzone jest, a nic dla cielesnego celu nie istnieje”. Największym grzechem duchów jest „zaleniwienie” – zbytnie związanie z cielesną powłoką. Ogromna nieufność w stosunku do materii powoduje powstanie nierozwiązywalnego dylematu. Tekst sam jest wytworem materialnym. Nie może więc w klasycznej, zamkniętej formie, stać się właściwym przekaźnikiem systemu filozoficznego. Jako taki jest narzędziem ułomnym. Słowacki dokonuje na nim swoistej dematerializacji i otwarcia, tworząc kolejne wersje utworu, ostatecznie zaś rezygnując z jego wydania. Finalnym efektem tych zabiegów jest utwór wariantowy, przez to zaś otwarty, który nie prezentuje czytelnikowi jednolitego wykładu filozofii genezyjskiej.

The appearance of “Genesis from the Spirit Antilogos by Juliusz Słowacki” is focused on an analysis of various versions of Genesis from the Spirit by Juliusz Słowacki. The analysis is meant to provide readers with the so-called philosophy of Genesis that was created in the work in question and also in other works written in the years 1844 – 1849. This philosophy is an attempt to codify Słowacki’s mystical experiences as well as the philosophical system that was revealed to him at that time and that contained the picture of spirits heading towards the final unification with God through subsequent material incarnations. The basic dogma of the philosophy is the final words of Genesis from the Spirit: “everything is created by the Spirit and for the Spirit, and nothing exists for a physical purpose”. In this context, the greatest sin of the spirits is “idleness” coming from too strong attachment to physical body. This great distrust towards matter produces insolvable dilemma. A text, even when it carries a revelead philosophy of Genesis, belongs to the material world and as such it cannot be deemed a perfect tool cannot to properly transmit the philosophical system in question. Juliusz Słowacki dematerialises and opens the texts by creating subsequent versions of the work, to finally resign from its publication. The final effect of these procedures is a variant work, and thus an open one, that does not present a uniform lecture of the philosophy of Genesis to a reader.