Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji:
http://hdl.handle.net/11320/8062
Pełny rekord metadanych
Pole DC | Wartość | Język |
---|---|---|
dc.contributor.author | Gorlewska, Ewa | - |
dc.date.accessioned | 2019-07-11T10:03:25Z | - |
dc.date.available | 2019-07-11T10:03:25Z | - |
dc.date.issued | 2017 | - |
dc.identifier.citation | Socjolekt - idiolekt - idiostyl. Historia i współczesność, pod red. U. Sokólskiej, Białystok 2017, s. 97-109 | pl |
dc.identifier.isbn | 978-83-7657-202-4 | - |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11320/8062 | - |
dc.description.abstract | W artykule zaprezentowano wyniki analizy semantycznej nazwy „godność” występującej w aktualnej polskiej Konstytucji. Z tekstu źródłowego wyekscerpowano połączenia wyrazowe, w jakie wchodzi leksem „godność” i na ich podstawie wskazano trzy profile znaczeniowe pojęcia godności: ‘godność osobową’, „godność Narodu’ i ‘godność urzędu’. Poszczególne profile badanego pojęcia są w ustawie zasadniczej charakteryzowane zgodnie z punktem widzenia prawodawcy. ‘Godność osobowa’ zyskuje w dokumencie cechy przyrodzoności, niezbywalności i nienaruszalności. Ponadto jest ona źródłem praw i wolności człowieka. ‘Godność Narodu’ jest wartością chronioną przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na co wskazuje treść wygłaszanej przez niego przysięgi. Ten profil pojęcia nie został w ustawie zasadniczej precyzyjnie określony. Domyślać się można, że wiąże się on z tożsamością narodową, tradycją i kulturą etniczną. ‘Godność urzędu’ odnosi się natomiast do ważnych funkcji państwowych sprawowanych przez polityków. Wskazuje na szacunek wobec powierzonych im obowiązków. Konstytucyjna semantyka nazwy „godność” została zestawiona z definicjami publikowanymi w wybranych słownikach języka polskiego. Porównanie to ujawniło, iż tylko jeden z konstytucyjnych profili pojęcia ‘godność’ (‘godność osobowa’) ma odzwierciedlenie w opisach leksykograficznych. Pozostałe dwa nie są w nich reprezentowane. W konkluzji wskazano potrzebę włączenia prawnych znaczeń nazwy „godność” (oraz innych terminów normatywnych) w zakres definicji słownikowych. Ułatwiłoby to, być może, zrozumienie komunikatów prawnych przez przeciętnych użytkowników polszczyzny. | pl |
dc.description.abstract | The article presents a semantic analysis ‘dignity’as the name of a constitutional value. Lexical phrases containing the unit ‘dignity’ were found in the source text (i.e. the currently binding Polish Constitution) and then studied in terms of contexts in which they appear. This process resulted in three semantic profiles of the concept under study: the ‘personal dignity’, the ‘nation’s dignity’ (i.e. dignity of the people) and the ‘dignity of the office’. The characteristics of the particular profiles of the concept under scrutiny seems to reflect the point of view of the legislator. The ‘personal dignity’ assumes the qualities of inherence, inalienability and inviolability (sanctity). It is also the source of human rights and freedom. The ‘nation’s dignity’ is a value that is protected by the President, which is indicated by the text of the presidential oath; this profile is not overtly and precisely defined in the Constitution, but one may guess that it relates to the questions of national identity, tradition and ethnic culture. The ‘dignity of office’, on the other hand, is connected with crucial state offices held by politicians and implies respect for the responsibilities vested in them. The semantics of ‘dignity’ characterizing the Constitution was compared to selected dictionary definitions. This revealed that there is only one constitutional profile (namely, the ‘personal dignity’) that is reflected in lexicographic descriptions. Interestingly, the remaining two profiles are not represented in dictionaries. The paper concludes with the need that legal meanings of ‘dignity’ (along with other normative terms) should be included within the scope of dictionary definitions. This may probably facilitate the comprehension legal messages by ordinary, folk users of the Polish language. | pl |
dc.language.iso | pl | pl |
dc.publisher | Wydział Filologiczny UwB | pl |
dc.publisher | Wydawnictwo Prymat | pl |
dc.subject | Konstytucja RP | pl |
dc.subject | godność | pl |
dc.subject | pojęcia aksjologiczne | pl |
dc.subject | profilowanie | pl |
dc.subject | Polish Constitution | pl |
dc.subject | dignity | pl |
dc.subject | axiological concepts | pl |
dc.subject | semantic profiles | pl |
dc.title | Profile pojęcia 'godność' w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej | pl |
dc.title.alternative | Profiles of the concept of ‘dignity’ in the Constitution of the Republic of Poland | pl |
dc.type | Book chapter | pl |
dc.rights.holder | © Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017 | - |
dc.description.Affiliation | Wydział Filologiczny, Uniwersytet w Białymstoku | pl |
dc.description.references | Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483. | pl |
dc.description.references | Dębowska A., 2013, Tożsamość Konstytucji RP z 1997 roku jako granica dopuszczalnej wykładni norm, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych, red. S. Biernat, Warszawa, s. 85–96. | pl |
dc.description.references | Fleszer D., 2015, Godność i prywatność osoby w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Roczniki Administracji i Prawa”, nr XV, s. 19–30. | pl |
dc.description.references | Granat M., 2014, Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo”, nr 8, s. 3–22. | pl |
dc.description.references | Jopek A., 2001, Relacja nadawca‑odbiorca w polskim dyskursie prawnym i prawniczym w świetle pragmatyki komunikacyjnej, w: Język w komunikacji, red. G. Habrajska, t. 1, Łódź, s. 82–97. | pl |
dc.description.references | Malinowska E., 2012, Konstytucja jako gatunek tekstu, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. | pl |
dc.description.references | Mrozek J. J., 2014, Godność osoby ludzkiej jako źródło praw człowieka i obywatela, „Civitas et Lex” nr 1, 41–47. | pl |
dc.description.references | Piechowiak M., 1999, Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin. | pl |
dc.description.references | Piechowiak M., 2011, W sprawie aksjologicznej spójności Konstytucji RP. Dobro wspólne czy godność człowieka?, w: Jednolitość aksjologiczna systemu prawa w rozwijających się państwach demokratycznych Europy, red. S. L. Stadniczeńko, Opole, s. 111–123. | pl |
dc.description.references | Piętkowa R., 2000, Gatunki stylu urzędowego – wzorce i realizacja, w: Gatunki mowy i ich ewolucja, red. D. Ostaszewska, t. 1, Katowice, s. 96–108. | pl |
dc.description.references | Piotrowski P., 2017, Powiązanie wartości społecznych i obywatelskich w Konstytucji RP, online: http://www.przeglad‑socjalistyczny.pl/debaty‑redakcyjne/32‑debata/414‑powizanie-wartoci‑spoecznych-i-bywatelskich-w-konstytucji‑rp, dostęp: 10.11.2017 r. | pl |
dc.description.references | Stawecki T., Winczorek P., 1999, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa. | pl |
dc.description.references | Sobczyk P., 2008, Aksjologia Konstytucji RP w postulatach episkopatu polski, „Seminare”, t. 25, Kraków, s. 159–172. | pl |
dc.description.references | Stawrowski Z., 2007, Aksjologia i duch Konstytucji III Rzeczypospolitej, „Przegląd Sejmowy”, nr 4, s. 49–64. | pl |
dc.description.references | Szczepankowska I., 2004, Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego, cz. I: Pojęcia prawne, cz. II: Wypowiedzi normatywne, Białystok. | pl |
dc.description.references | Szczepankowska I., 2011, Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu, Białystok. | pl |
dc.description.references | Szczepankowska I, 2016, Polszczyzna prawna wobec wymagań komunikacyjnych współczesnego społeczeństwa, w: Język polskiego prawa: nowe wyzwania, red. D. Kondratczyk‑Przybylska, A. Niewiadomski, E. Walewska, Warszawa, s. 231–241. | pl |
dc.description.references | Zdunkiewicz‑Jedynak D., 2013, Styl urzędowy i jego gatunki, w: tejże, Wykłady ze stylistyki, Warszawa, s. 162–170. | pl |
dc.description.references | Dziennik Ustaw, online: http://dziennikustaw.gov.pl/. | pl |
dc.description.references | Trybunał Konstytucyjny, online: http://trybunal.gov.pl/. | pl |
dc.description.references | Praktyczny słownik język polskiego, 1998–2005, t. 1–50, red. T. Zgółkowa, Poznań. | pl |
dc.description.references | Słownik języka polskiego, 1958–1969, t. 1–11, red. W. Doroszewski, Warszawa, online: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista. | pl |
dc.description.references | Słownik języka polskiego PWN, online: sjp.pwn.pl | pl |
dc.description.references | Słownik współczesnego języka polskiego, 1999, t. 1–2, red. B. Dunaj, Warszawa. | pl |
dc.description.references | Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, t. 1–4, red. S. Dubisz, Warszawa. | pl |
dc.description.references | Wielki słownik języka polskiego, 2012, red. E. Dereń, E. Polański, Kraków. | pl |
dc.description.firstpage | 97 | pl |
dc.description.lastpage | 109 | pl |
dc.identifier.citation2 | Socjolekt - idiolekt - idiostyl. Historia i współczesność, pod red. U. Sokólskiej | pl |
dc.conference | Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Socjolekt - idiolekt - idiostyl. Historia i współczesność", 27-29 czerwca 2016 | - |
Występuje w kolekcji(ach): | Książki/Rozdziały (WFil) Materiały konferencyjne (WFil) Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Socjolekt - idiolekt - idiostyl. Historia i współczesność", 27-29 czerwca 2016 |
Pliki w tej pozycji:
Plik | Opis | Rozmiar | Format | |
---|---|---|---|---|
E_Gorlewska_Profile_pojecia_godnosc.pdf | 636,98 kB | Adobe PDF | Otwórz |
Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)