Месяцесловы богослужебных четвероевангелий львовской печати (XVII – XVIII веков)

Abstract

Textological research early printed Cyrillic tetragospel menologions (i.e. the “fixed year” of the liturgical calendar) has shown that they contain some textual variants and liturgical peculiarities inherited from manuscript tradition, as well as other unique elements that are characteristic only for specific local traditions. Research of four months (September – December), conducted on 76 early printed tetragospels (out of all 120), including all eight tetras issued in Lvov in XVI and XVIII century, proved the possibility of grouping them into several small groups on the above-mentioned textological and liturgical peculiarities. The article presents all the unique features characteristic only for all the Lvov tetragospels, as well as for one subgroup (consisting of two Gospels) that can be derived from them. The results of this research also shed some light on the processes of formation and development, and the mutual influences of various Cyrillic printing and liturgical traditions

Badania tekstologiczne menologionów (tzn. części minejnej kalendarza liturgicznego) starych druków cyrylickich tetraewangelii poświadczyły istnienie w nich pewnej liczby wariantów tekstu i osobliwości liturgicznych. Są one odbiciem starszej rękopiśmiennej lub lokalnej tradycji sakralnej. Badania czterech miesięcy (wrzesień – grudzień) 76 (spośród wszystkich 120) starych druków tetraewangelii, włącznie ze wszystkimi ośmioma tetrami wydanymi we Lwowie w XVII i XVIII wieku, potwierdziły możliwość podzielenia cyrylickich Ewangelii na podstawie wariantów tekstowych oraz osobliwości liturgicznych na kilka grup. W artykule zostały przedstawione elementy charakterystyczne wyłącznie dla wszystkich tetraewangelii lwowskich w tym wydzielonej jednej podgrupy składającej się z dwóch wydań. Wyniki niniejszego badania ukazują w pewnym stopniu proces formowania się i ewolucji oraz wzajemnych wpływów różnych druków cyrylickich oraz tradycji liturgicznych.

Текстологическое исследование Месяцесловов (т.н.з. минейной части литургического календаря) старопечатных кириллических тетраевангелий обнаружило существующее в них определенное количество текстовых разночтений и литургических особенностей. Эти разночтения либо унаследованы из рукописного текста, либо являются отражением особенностей поместных церквей. Исследования четырех месяцев (сентябрь – декабрь) 76 (из 120 сохранившихся) старопечатных тетраевангелий, включая восемь тетров, изданных во Львове в XVII-XVIII веках, подтвердили возможность группирования кириллических Евангелий на основе текстовых разночтений и литургических особенностей. В статье показаны элементы, характерные только для львовских Евангелий, среди которых выделяется подгруппа из двух изданий. Результаты проведенного исследования в некоторой степени показывают процесс формирования, развития, а также взаимовлияния кириллических изданий, имеющих свои литургические особенности.