Różnorodność biologiczna. Rośliny i grzyby w zmieniających się warunkach środowiska

Abstract

Prezentowana Państwu monografia jest kolejną pozycją wydawniczą cyklu poświęconego osiągnięciom z zakresu najnowszych badań bioróżnorodności, prowadzonych na różnych poziomach organizacji życia roślin, grzybów i porostów – od komórki do ekosystemu. Hasłem przewodnim tegorocznej edycji jest różnorodność biologiczna roślin naczyniowych, grzybów i porostów w zmieniających się warunkach środowiska, pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników stresowych. Poszczególne rozdziały monografii prezentują szeroki zakres zagadnień naukowych związanych z ekofizjologią, biochemią, biologią rozwoju roślin, ekologią populacji, fitosocjologią, florystyką i systematyką. Autorami rozdziałów są pracownicy kilku uczelni, uznani badacze naukowi, w większości członkowie Polskiego Towarzystwa Botanicznego. W monografii omówione zostały szczegółowo, w świetle najnowszych badań, m.in.: dostosowania roślin o typie fotosyntezy C4 do zmiennych warunków środowiska, z podkreśleniem znaczenia różnorodności tych roślin, rola czynników środowiskowych i wewnętrznych wpływających na spoczynek i kiełkowanie nasion, funkcje biologiczne fitohormonów (brassinosteroidów), regulacyjna rola tlenku azotu w morfogenezie, znaczenie askorbinianu w zapobieganiu skutkom stresu oksydacyjnego, reakcje obronne roślin w odpowiedzi na niedobór makroelementów czy zanieczyszczenie środowiska metalami ciężkimi. Przedstawiono również analizę zmienności cech demograficznych wybranych populacji roślin oraz aspekty ochrony rzadkich taksonów i cennych typów siedlisk przyrodniczych z uwzględnieniem ich roli dla funkcjonowania obszarów sieci Natura 2000. Kolejne rozdziały poświęcone są badaniom cennych przyrodniczo siedlisk i stanowisk chronionych gatunków roślin w strefie śródmiejskiej Białegostoku (m. in. z wykorzystaniem metod fitoindykacji wspomaganych technikami GIS) oraz w regionie północno-wschodniej Polski. Dodatkowo omówione zostało zjawisko inwazji gatunków roślin obcego pochodzenia, trwale zmieniających strukturę wyjątkowych przyrodniczo ekosystemów Doliny Biebrzy. Została również zasygnalizowana problematyka paleoekologiczna dotycząca wpływu osadnictwa człowieka na szatę roślinną oraz wykorzystania danych paleoekologicznych do prognozowania trendów zmian klimatycznych w perspektywie najbliższych stu- i tysiącleci. Następne rozdziały przedstawiają stopień różnorodności zbiorowisk grzybów wodnych i glebowych (odwodnionych torfowisk) oraz analizy ekologiczno-florystyczne porostów na obszarach o zróżnicowanej antropopresji i na terenach naturalnych.