One of the ways to the architectonic sacrum

Abstract

The process of cognition usually ends with an attempt to name and understand the searched/encountered phenomenon. The essence of sacrum is not observable simply because as „we do not have direct access to the quantum world via our senses”, but it does exist. Remembering the words of L. Wittgenstein which state that „the borders of the language (the only language I understand) constitute the borders of my world”, one ought to take one of the ways leading to our subject of cognition. A direct arising in the sphere of sacrum can be both a mental and emotional anticipation of the essence of subject we are heading to, and whose spatial frame is determined by architectonic objects. In its sensory meaning sacrum materializes itself often in a form of sacred chapels, paintings, sculptures, fragments of buildings, landscape etc. In the following article an attempt to select one of the ways that can lead to more complete contact and understanding of a sacred, materialized phenomenon which is referred to as sacrum. One, however, ought to bear in mind that the attempt at reaching the essence of such a place is a difficult task because just like „watching a wild brook does not concern the flow, the sound or reflexes of this particular brook but the general concept of a brook: unbridled push of unformed matter”, the understanding and sensing of sacrum escapes a clear codification.

Proces poznania kończy się zazwyczaj próbą nazwania i zrozumienia poszukiwanego/napotkanego zjawiska. Istota sacrum nie jest obserwowalna, tak jak „Nie mamy przecież bezpośredniego dostępu za pomocą zmysłów do świata kwantowego” , a jednak on istnieje. Mając w pamięci słowa L. Wittgensteina, że „ granice języka (jedynego języka, jaki rozumiem) oznaczają granice mego świata”, należy przejść jedną z dróg prowadzących do naszego przedmiotu poznania. Bezpośrednie zaistnienie w sferze sacrum może być mentalno-emocjonalną antycypacją istoty przedmiotu dążenia, którego oprawą przestrzenną są niejednokrotnie obiekty architektoniczne. W sensie zmysłowym sacrum materializuje się często w formie: uświęconych kaplic, obrazów, rzeźb, fragmentów budowli, krajobrazu itp. W niniejszym artykule podjęto próbę wskazania jednej z dróg, która może doprowadzić do pełniejszego obcowania i zrozumienia uświęconego, zmaterializowanego zjawiska, któremu często nadaje się imię sacrum. Należy jednak pamiętać, że próba dotarcia do istoty takiego miejsca jest działaniem trudnym, gdyż tak jak „ogląd dzikiego potoku nie dotyczy spływania, szumu i blasków tego indywidualnego potoku, ale ogólnej idei potoku: nieposkromionego parcia naprzód bezforemnej materii” , tak i zrozumienie i odczucie sacrum umyka klarownej kodyfikacji.