„Cud zabłudowski” w perspektywie socjologicznej

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie objawienia maryjnego, zwanego cudem zabłudowskim, na gruncie socjologii religii. W maju 1965 r. w Zabłudowie na Podlasiu, Matka Boska objawiła się katolickiej dziewczynce – Jadwidze Jakubowskej. Fakt ten wywołał mnóstwo skutków na różnych poziomach życia społecznego. Z przeprowadzonej analizy współczesnej literatury przedmiotu wynika, że badanie objawień maryjnych znajduje się marginesie współczesnej socjologii religii. Nielicznym propozycjami są koncepcje Michaela P. Carolla oraz Rodneya Starka, które jednak charakteryzują się jednostronnością (psychoanaliza, ekonomiczna koncepcja religii). Z tego też względu odwołałem się do klasycznych socjologów religii: Durkheima, Webera i Wacha. W ich dorobku można odnaleźć idee przydatne przy analizowaniu współczesnych objawień. Durkheim stworzył socjologiczną koncepcję doświadczenia religijnego, tłumaczącą rolę społeczeństwa przy generowaniu indywidulanego doświadczenia religijnego, co może miejsc w czasie publicznych objawień. Teoria charyzmy oraz wirtuozów religijnych Maxa Webera tłumaczy władzę, która posiadają różni wizjonerzy oraz genezę ich objawień. Koncepcja protestu religijnego Wacha wyjaśnia napięcia i konflikty, jakie mogą się pojawić się miedzy wizjonerem i skupionym wokół niego ruchem a instytucją religijną – Kościołem.

The purpose of this article is to present the Marian apparition, called the miracle of Zabludow, on the ground of the sociology of religion. In May 1965, in Zabludow in the Podlasie region, the Blessed Virgin appeared to Catholic girl – Jadwiga Jakubowska. This fact caused a lot of effects at different levels of social life. The analysis of contemporary literature on the subject, shows that the study of the Marian apparitions is the margins of contemporary sociology of religion. Few proposal are the concepts of Michael P. Caroll and Rodney Stark, but they are characterized by one-sidedness (psychoanalytic and economic theory of religion). For this reason I referred to classical sociologists of religion: Durkheim, Weber, and Wach. Their ideas can be found useful in analyzing contemporary apparitions. Durkheim developed a sociological concept of religious experience, that explains the role of society in generating individual religious experiences, which can be places during the public apparitions. Max Weber's theory of charisma and virtuoso religious explains the authority that different visionaries have and the genesis of their apparitions. The Wach’s concept of religious protest explains the tensions and conflicts that may arise between the visionary and the movement around him against the religious institution – the Church.