Koła Rodzin Milicyjnych – powstanie, organizacja i praca propagandowa

Abstract

Koła Rodzin Milicyjnych (KRM) były organizacją prorządową, ściśle współdziałającą z Ligą Kobiet Polskich (LKP). Nadrzędnym celem tych obydwu organizacji było kształtowanie zgodnych z oczekiwaniami władz postaw politycznych wśród Polek i tym samym wychowanie kobiety, obywatelki świadomej swych praw i obowiązków w stosunku do Ojczyzny i społeczeństwa2. Realizując ten cel, działaczki przede wszystkim miały wspierać i popularyzować politykę władz, prowadząc działalność wychowawczo-propagandową w różnych środowiskach społecznych. W polskiej historiografii brakuje opracowań dotyczących zarówno KRM, jak i LKP. Na temat tej ostatniej ukazało się jedynie kilka artykułów, m.in. Anny Nowakowskiej-Wierzchoś "Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet" (1945–1949) i "Związek Kobiet Polskich im. Marii Konopnickiej we Francji" (1944–1950) – dokumenty programowe, Nataszy Lubik-Reczek i Rafała Reczka "Liga Kobiet – organizacja „reprezentująca” interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania" oraz Barbary Nowak Serving "Women and the State. The League of Women in Communist Poland". W tej ostatniej pracy można znaleźć kilka słów na temat KRM. Więcej pozycji poświęcono natomiast środowisku Milicji Obywatelskiej (MO), jak np. publikacja Piotra Mayera "Milicja Obywatelska 1944–1957. Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy" czy Wiktora Mikusińskiego "Ruch związkowy funkcjonariuszy MO w 1981 r. Zarys historii". Monografie te dokładnie opisują środowisko MO i ukazują jego specyfikę. Nie ma w nich jednak informacji na temat KRM, nie poświęcono jej także żadnego odrębnego opracowania. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przyczyn powstania KRM i ich struktury organizacyjnej. Zaprezentowano również formy i sposoby prowadzenia pracy propagandowej oraz inne rodzaje działalności. Podstawą do napisania artykułu były materiały archiwalne Ligi Kobiet Polskich i Kół Rodzin Milicyjnych przechowywane w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.

The Organization of Militia Family was a pro-government group which in the initial period of its existence closely cooperated with the League of Polish Women. It was established in 1969 when the political and economic situation in Poland was difficult. Polish society didn’t accept the government’s policy and started to criticize it. Consequently, the members of the organization decided on introducing propaganda to convince Poles that the government’s policy was right. They tried to impose socialist ideology on Polish society. The activities of the Organization of Militia Family didn’t revolve only around spreading socialist propaganda. Its members were involved in different kinds of philanthropic activity. The fall of communism meant the end of pro-government organizations in Poland including the Organization of Militia Family.