Branżowe jednostki wzrostu w generowaniu nierówności między państwami Unii Europejskiej

Abstract

W opracowaniu analizom poddano skalę nierównomierności wytwórczych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Badane dysproporcje w poziomie wartości dodanej brutto na mieszkańca odzwierciedliły zarówno poziom efektywności produkcyjnej, jak i poziom dobrobytu wypracowywanego w danej gospodarce. Tym samym stanowiły podstawę do oceny wewnątrzunijnej spójności społeczno-ekonomicznej i przebiegu procesów konwergencyjnych. Oszacowania poziomu zróżnicowania rozkładu produkcji w ujęciu międzynarodowym zaprezentowano przede wszystkim na podstawie kształtowania się współczynnika Giniego. Prowadzone analizy pozwoliły na ocenę przebiegu procesów integracyjnych w Unii Europejskiej w okresie 2004-2013. Zmiany poziomu współczynnika Giniego wskazały na zmniejszanie się nierównomierności wytwórczych po 2004 roku, jednak zarazem na załamanie się tendencji konwergencyjnych w okresie kryzysowym. W artykule przedmiotem szczególnego zainteresowania stała się kwestia nierównomierności wytwórczych w poszczególnych branżach. Przedstawione analizy umożliwiły identyfikację tych dziedzin gospodarczych, które charakteryzują się najwyższymi dysparytetami międzynarodowymi, jak i tych, w których zróżnicowania wytwórcze są najmniejsze. Do pierwszej z tych grup zaliczono finanse, usługi profesjonalne i informacyjne, natomiast do drugiej rolnictwo, przemysł i tradycyjne usługi. Ponadto, w artykule pozytywnie zweryfikowano tezę badawczą o występowaniu największych nierównomierności wytwórczych w ramach najbardziej dynamicznie rozwijających się branż o cechach biegunów wzrostu. Dostrzeżono dość silne związki między dynamiką przyrostu wartości dodanej brutto per capita a skalą dysproporcji wytwórczych mierzonych współczynnikiem Giniego w poszczególnych branżach. Procesy rozwojowe w Unii Europejskiej przyjmują więc charakter polaryzacyjno-dyfuzyjny. Ich spójny przebieg wymaga zapewnienia warunków absorpcji nowoczesnych rozwiązań w krajach odrabiających dysproporcje rozwojowe.

The analysis presented in the study concerns the scale of productive inequality between EU member states. Disparities in the level of gross value added per capita reflect both the level of productive efficiency and the level of welfare produced by an economy. They could constitute a basis for an assessment of socio-economic cohesion in the EU and convergence processes. Estimations of the level of differences in international distribution of production are based mainly on the Gini coefficient. The analyses allow the author to assess integration processes in the EU in the years 2004-2013. Changes in the level of the Gini coefficient indicate that productive inequality has decreased since 2004. However, they indicate a breakdown in convergence tendencies during the crisis. Special attention is paid to productive inequality in particular branches. Presented analyses make it possible to identify the economic branches that are characterized by the highest international disparities, as well as those in which productive differences are the lowest. The former group comprises: finances, professional services, and information, while the latter: agriculture, industry, and traditional services. Additionally, a research thesis that the highest productive inequality exists in the most dynamically developing branches with the features of growth poles is positively verified. Quite strong relations can be observed between the growth dynamics of gross value added per capita and the scale of production disparities measured by the Gini coefficient in the studied branches. Developmental processes in the EU assume, therefore, a polarizing and diffusive character. To achieve consistent development, it is necessary to promote conditions for absorption of modern solutions in catching-up countries.