Konsumpcjonizm w kulturze i edukacji muzycznej. Zarys problematyki i wymiaru zjawiska

Abstract

Klasyczne ujmowanie definicji kultury muzycznej, tak w socjologii, estetyce czy edukacji wskazuje na pewną lukę wobec narastających zjawisk kultury popularnej. Według przedstawicieli nurtu myśli krytycznej dość wyraźnie rysuje się obraz charakterystycznych symptomów kultury współczesnej, wśród których podstawowym wyznacznikiem wydaje się (niespotykane dotąd) oblicze konsumpcjonizmu. Niestety, ta niekorzystna praktyka społeczna zawłaszcza także obszar edukacji muzycznej, najbardziej uwidoczniony w powszechnym wymiarze kształcenia. Konsumpcja oznacza tu fragmentaryczne, powierzchowne i z różnych względów upozorowane działania pedagogiczne na rzecz trwałego uwypuklenia kultury wysokiej, przy jednoczesnym braku świadomości nieprzystawalności tradycyjnych treści, metod, a także form wychowania muzycznego do współczesnego świata oraz tego, jak odbierają i czym żyją młodzi ludzie. O swoistym niezrozumieniu problemu świadczą m.in. tematy publikacji, dyskusji i konferencji poświęconych tematyce muzycznej. Artykuł stanowi subiektywny (oparty jednakże na wieloletnim, poddanym autorefleksji doświadczeniu pedagogicznym w różnych ośrodkach kształcenia) rys krytycznej analizy sytuacji, w jakiej znajduje się powszechna edukacja muzyczna, a jego celem jest odkrycie ewentualnych dróg i ukierunkowanie przyszłych działań w tym zakresie.

The article presents subjective and critical analysis of current music education. The analysis is based on long and meditative pedagogical experience. The most visible problem of modern musical culture is inconsistency of musical reality, in which young people live and the language of Music subject. It is mainly connected with the ignorance of characteristic modern social practices such as consumerism and inapplicability of didactic aims in music. In my opinion it is one of the main reasons of discrepancy between music curriculum and musical aspirations and interests of students. The aim of this article is to present current model of music education, indicate weaknesses of this issue and show eventual possibilities in changing the approach of young people to art music. The article is divided into a few sections, which present basic issues about music education, the recognition of symptoms of consumerism and the conclusion.