An Eclectic Literary Monument: The Religious Literature of the Tatars of Belarus, Lithuania and Poland

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie literatury religijnej Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego w kontekście historycznym i literackim. W artykule badana jest spuścizna kulturowa i etniczna Złotej Ordy, a także wskane są podobieństwa między tatarskimi kitabami i kompilacjami materiałów religijnych, które były popularne w Złotej Ordzie. Niniejszy artykuł rozpoczyna się krótkim zarysem historii osadnictwa Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim (nacisk kładziony jest tutaj na podkreślenie różnorodności społecznej i etnicznej pierwszych osadników); następnie analizowane jest zagadnienie, dlaczego i w jaki sposób Tatarzy zaczęli tworzyć literaturę religijną; wreszcie, wskazywane są niektóre ze sposobów, w jakie absorbowane były lokalne – chrześcijańskie – wpływy kulturowe, które wytworzyły eklektyczną mieszankę tradycji.

Целью настоящей статьи является представление в историческом и литературном контексте религиозной литературы татар Великого княжества Литовского. В работе рассматриваются культурное и этническое наследие Золотой Орды, а также отмечаются сходства в содержании татарских китабов и скомпилированных религиозных текстов, которые были популярны в Золотой Орде. Статья начинается с краткого исторического описания поселения татар на территории Великого княжества Литовского: внимание читателя направлено прежде всего на социальные и этнические различия первых поселенцев. Затем рассматриваются причины и способы создания татарами религиозной литературы. В заключительной части работы представлен процесс восприятия татарами местных (христианских) культурных влияний, способствовавший формированию эклектической смеси традиций.