Patrystyczne ujęcie twórczości

Abstract

The paper deals with the question whether the patristic thought has to say about human creativeness. The point is that the Christian reflection (exemplified by Augustine, the Cappadocians, and Maximus the Confessor) – even though it is very conservative and continues an ancient notion of art as the field of craft and plain mimetism – provides nonetheless the indirect, theological possibility to rethink the man’s activity. The special emphasis is put on the ambigiuity in the patristic term of ‘newness’ (καινοτομία) which designates a ‘heretic novelty’, as well as a miracle both of the God’s creation and incarnation, and human creative Christian and Christocentric mimetism.

Artykuł niniejszy jest próbą odpowiedzi na pytanie o to, czy myśl patrystyczna porusza zagadnienie ludzkiej twórczości. Punkt wyjścia stanowi twierdzenie, że chrześcijańska refleksja (na przykładach myśli Augustyna, Kapadocczyków i Maksyma Wyznawcy) – nawet jeśli pozostaje konserwatywna i kontynuuje antyczne ujęcie sztuki jako sfery jedynie wytwórczej i mimetycznej – daje mimo to możliwość pośredniego, teologicznego przemyślenia problematyki człowieczej aktywności. Szczególnym wątkiem rozważań czynię dwuznaczność patrystycznego rozumienia terminu „nowości” (καινοτομία), który oznaczać może zarówno „heretyckie nowinkarstwo”, jak i cud Bożej stwórczości i wcielenia oraz ludzkiego twórczego chrześcijańskiego i chrystocentrycznego naśladownictwa.