Procesy sądowe monasteru poczajowskiego ze starostą sandomierskim i kasztelanem bielskim Andrzejem Firlejem

Abstract

The story of the Pochayiv Monastery began with the visit of the greek Metropolitan Neofit to a woman named Anna Gojska at Orla estate, several miles from Pochaev. He gave Anna an icon brought from Constantinople, and it stayed in her private chapel for some 30 years. In 1597 Anna gave the icon to the monastery on the mountain. She also gave lands and money. The monks built a new stone Dormition church to house the icon, for which Anna also gave funds. In 1604, the monastic community was joined by Ivan Zalizo. He received the monastic name of Job and was elected the monastery’s hegumen. Job introduced strict discipline and other reforms of monastic life. After Anna died, the mountain on which the monastery lay was inherited by Anna’s grandson Andrzej Firlej, governor of Sandomierz and Castellan of Belz, a convert to the Lutheran Church and very opposed to Eastern Orthodoxy. In 1623 Firlej raided the monastery, taking the holy icon and many jewelry. Job was initiated lawsuits of the Pochaiyv Monastery with Castellan of Belz. Thanks his to the efforts the Court of Lublin ordered the return image of what actually occurred. Court decision Andrzej Firlej finally returned the icon to the monks in 1644. Job of Pochayiv died on October 25, 1651.

Historia monasteru poczajowskiego związana jest z wizytą greckiego metropolity Neofita u szlachcianki o imieniu Anna Gojska z Orli, miejscowości położonej kilka mil od Poczajowa. Hierarcha podarował Annie przywiezioną z Konstantynopola ikonę, która została umieszczona w jej prywatnej kaplicy na około 30 lat. W 1597 Anna przekazała ikonę do monasteru na górze poczajowskiej. Podarowała jemu także grunta i fundusze. Dzięki hojnym ofiarom szlachcianki mnisi wznieśli nową kamienną Cerkiew, do której przenieśli ikonę. W 1604 r. do wspólnoty monastycznej dołączył Iwan Zalizo. Otrzymał imię mnisze Hioba i został wybrany igumenem monasteru. Hiob wprowadził surową regułę, dyscyplinę i inne reformy życia monastycznego. Po śmierci Anny, górę, na której był położony monaster odziedziczył wnuk Anny Andrzej Firlej, starosta sandomierski i kasztelan bielski, po konwersji do Kościoła luterańskiego nastawiony nieprzychylnie do prawosławia. W 1623 r. Firlej najechał zbrojnie monaster, rabując cudowną ikonę oraz wiele kosztowności. Hiob był inicjatorem procesów sądowych monasteru poczajowskiego z kasztelan bielski. Dzięki jego staraniom Trybunał Lubelski polecił zwrot wizerunku, co faktycznie nastąpiło. Decyzją sądu Andrzej Firlej ostatecznie zwrócił ikonę mnichom w 1644 r. Hiob Poczajowski zmarł 25 października 1651.